'Een nagenoeg chemie-vrije landbouw in 2030 is gewoon niet reëel'

De komende tien jaar moet de gewasbescherming drastisch verduurzamen en vergroenen, zo is vastgelegd in de Toekomstvisie Gewasbescherming 2030 van het Ministerie van LNV. Maar in hoeverre gaat dat lukken? Vier specialisten uit de gewasbeschermingsbranche geven hun visie hierop aan de hand van zeven prikkelende stellingen.

Gerbert Barneveld, Technical Development Manager bij Holland Fyto UA: 'Beslissing Ondersteunende Systemen zijn maar een deel van de oplossing. Je kunt de natuur niet vangen in modellen'

1. In 2030 gebruiken akkerbouwers nagenoeg geen chemische gewasbeschermingsmiddelen meer

,,Dit is een droomscenario. We moeten als sector doelen stellen maar tegelijkertijd ook reëel zijn. We kunnen en willen heel veel, maar technisch moeten de mogelijkheden en middelen er ook zijn. Simpel voorbeeld: zo lang de criteria voor het beoordelen van middelen van natuurlijke oorsprong verloopt volgens hetzelfde protocol als synthetische middelen, dan wordt er ergens iets niet gesnapt. Het toelatingsbeleid van niet chemische middelen, ofwel middelen van natuurlijke oorsprong, als alternatief van chemische (synthetische) middelen gaat zo tergend langzaam. Het is inefficiënt en gaat gepaard met absurd hoge kosten. Een nagenoeg chemie-vrije landbouw in 2030 in Nederland zal niet reëel blijken te zijn.''

2. Groene middelen (zoals Serenade en FLiPPER) voeren in 2030 de boventoon

,,Er zullen zeker meer groene middelen toegepast gaan worden en dat zal ook nodig zijn. Maar: met groene middelen worden geen >95% effectiviteits-scores bereikt zoals met chemische gewasbeschermingsmiddelen. De inzet van een groen middel is veelal niet zo specifiek en vraagt een groter volume ‘actief ingrediënt’. Veel groene middelen kennen een beperkte duurwerking. Voor een plaag- of ziektebeheersing zal er vaak gekozen moeten worden voor combinaties van groene middelen in een korter interval. Volumematig gaan groene middelen in 2030 mogelijk de boventoon voeren.''

3. Met inzet van natuurlijke vijanden tegen ziekten en plagen kan de akkerbouwer de komende tien jaar heel veel bereiken

,,Er worden kleine, perspectiefvolle stappen gezet, maar er is ook een belangrijk knelpunt: de teelt vind buiten plaats. Het introduceren of in stand houden van een populatie natuurlijke vijanden, op het juiste tijdstip, is niet zo eenvoudig als in een kas. De intentie van het introduceren van bloemenranden was om natuurlijke vijanden te lokken. De praktijk leerde echter dat er in diezelfde bloemenranden dan wel eerst plaaginsecten aanwezig moeten zijn, zodat die natuurlijke vijanden kunnen overleven. In het geval van bloemenranden langs uienpercelen liep dat in veel gevallen niet goed af en waren telers genoodzaakt om zelfs vaker corrigerende bespuitingen tegen trips uit te voeren.

Strokenteelt wordt gezien als mogelijke oplossing om de plaag- en ziektedruk te beheersen. Op de uitgestrekte kavels van Flevoland is dit wellicht rendabel te maken. Maar geldt dit ook op alle gronden en in alle regio’s?''

4. Akkerbouwers die nu werken aan een weerbare bodem en aan weerbare gewassen hebben over tien jaar geen (chemische) gewasbeschermingsmiddelen meer nodig

,,Dat is hetzelfde als zeggen dat de mensheid over 10 jaar geen medicijnen meer nodig heeft, want we lossen het op met vitaminepillen en homeopathie... Er zijn miljoenen mensen die homeopathische middelen gebruiken en daardoor zelden of nooit ziek zijn of een dokter bezoeken, maar toch kanker kunnen krijgen of hart- en vaatziekten, spierziekten, virussen etc.. Dan worden er toch ook medicijnen/vaccinaties ingezet. Dus: groen waar het kan, maar chemisch waar het moet!''

5. Rasresistenties zijn in 2030 een belangrijker wapen tegen ziekten en plagen dan (chemische) gewasbeschermingsmiddelen

,,Niet direct belangrijker. Ingebouwde resistenties of toleranties zullen zeker een belangrijk onderdeel van de oplossing zijn, maar beide zijn vrijwel altijd een tijdelijke oplossing gebleken. Denk bijvoorbeeld aan de rasgevoeligheden t.a.v. gele roest in tarwe. Niets zo wispelturig als de natuur.''

6. In 2030 is chemische onkruidbestrijding grotendeels ingeruild voor mechanische onkruidbestrijding. Chemisch mag enkel nog pleksgewijs

,,Mechanische onkruidbestrijding zal deels een oplossing zijn, maar heeft zijn beperkingen afhankelijk van gewas en grondsoort. Als er geen herbiciden meer gebruikt mogen worden, zal de woningnood in Nederland nog vele malen groter worden. Want dan hebben we tienduizenden extra handen nodig om het onkruid te beheersen!''

7. Gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is in 2030 alleen nog maar mogelijk in combinatie met Beslissing Ondersteunende Systemen (BOS)

,,Net als ingebouwde resistenties zijn Beslissing Ondersteunende Systemen slechts een deel van de oplossing. Feit blijft dat het inkomen van de boer buiten groeit! Je kunt de natuur niet vangen in modellen!''