GRAAN 'Graantelers gaan weer meer voor de laatste kilo's'

De sterk gestegen graanprijzen hebben de Nederlandse akkerbouw flink in beweging gebracht – onder andere met sterk gestegen productprijzen over vrijwel de hele linie. Maar wat zijn nou de ontwikkelingen op het gebied van granen aan de andere kant van de grens? Akkerbouw Koerier vroeg het aan Jens Lammers, Crop Advisor voor de districten Emsland, Bentheim en Osnabrück. ,,Met deze prijzen gaan telers weer meer voor de laatste kilo’s – en daarmee ook voor een redelijk complete ziektebestrijding.’’

Jens Lammers is Crop Advisor bij Bayer Duitsland. Hij heeft de districten Emsland – Bentheim – Osnabrück onder zijn hoede, een groot gebied met 350.000 tot 375.000 hectare akkerbouw.

Om te beginnen: kun je je werkgebied kort schetsen?

,,Mijn werkgebied omvat de districten Emsland, Bentheim en Osnabrück. Deze liggen – heel globaal gezegd – landinwaarts langs de grens met Drenthe en Overijssel. De totale oppervlakte aan gewassen schommelt ergens tussen 350.000 en 375.000 hectare. De grondsoort is vooral zand of lemig zand; lichte grond dus. De bedrijven zijn veelal gemengd met melkvee of varkens. Meestal staan de akkerbouwgewassen ten dienste van de veehouderij als voedergewas.

Nog een kenmerk is het grote aantal biogasinstallaties. Maïs is met zo’n 140.000 hectare dan ook het grootst gewas in mijn werkgebied. Daarna volgen de granen met zo’n 100.000 tot 110.000 hectare en de (zetmeel)aardappelen met zo’n 40.000 hectare. Koolzaad en suikerbieten zijn hier met elk zo’n 4000 hectare wat minder vertegenwoordigd dan in de districten hier rondom heen. Verder zien we hier – net als over de grens in Drenthe – de uienteelt wat opkomen. Maar dan gaat eerder over tientallen hectares dan over honderden hectares.’’

Welke verschuivingen zijn er de afgelopen jaren geweest in de graanteelt?

,,Na het zeer goede maïsseizoen van 2021 hebben boeren met biogasinstallaties flinke voorraden aan kunnen leggen, waardoor de maïsprijs wat onder druk is komen te staan. Daardoor is er in dat najaar behoorlijk meer graan ingezaaid. Die trend heeft zich het afgelopen najaar voortgezet – uiteraard aangejaagd door de goede marktprijzen. De graanteelt zit hier dus duidelijk in de lift.’’

Welke graansoorten worden er geteeld?

Rogge is op dit moment het grootste graangewas, met grofweg 35.000 hectare. Daarna volgen tarwe en gerst met elk zo’n 30.000 hectare en triticale met zo’n 10.000 hectare. De laatste jaren zien we vooral een stijging van het rogge-areaal. Behalve dat deze teelt goed past op de wat armere zandgronden, zien we ook dat boeren er steeds betere opbrengsten mee halen. Met de huidige hybride-rassen is 8 tot 9 ton rogge goed mogelijk. De groei van rogge gaat vooral ten kosten van triticale, waarin de afgelopen jaren behoorlijk wat gele roest en meeldauw voorkwam. Rogge is dan rendabeler en ook bedrijfszekerder – zeker voor bedrijven waar de focus vooral op de veehouderij ligt en de graanteelt iets minder in de gaten wordt gehouden.

Ook de teelt van gerst staat de laatste jaren enigszins onder druk – met name vanwege de sterke opkomst van Ramularia. Waar boeren voorheen gewend waren om één ziektebestrijding in gerst uit te voeren, moeten dat er nu echt twee zijn om deze ziekte onder controle te houden. Die extra bespuiting hebben de teeltkosten omhoog geschroefd, waardoor boeren toch weer meer neigen naar rogge.’’

En hoe zit het met wintertarwe?

Wintertarwe wordt vooral op de wat betere – lemige - gronden geteeld. Ook op de esgronden rondom de boerderij vind je vaak wintertarwe. De opbrengsten zijn vergelijkbaar met die van rogge: zo’n 8 tot 9 ton per hectare. En ook de teeltkosten zijn min of meer gelijk. Verschil is dat tarwe doorgaans €30 tot € 50 per ton meer oplevert dan rogge. Dus als de grond geschikt is, wordt zeker voor wintertarwe gekozen.’’

Hoe wordt de ziektebestrijding in tarwe uitgevoerd?

,,Die is feitelijk niet veel anders dan in Nederland. Dat wil zeggen: een T1- en T2-bespuiting zijn min of meer standaard – al wordt er wel het nodige geëxperimenteerd met doseringen. Op T2 – waarin ons middel Ascra Xpro een behoorlijk groot marktaandeel heeft – adviseren we afhankelijk van de toepassing 1,2 tot 1,5 liter per hectare. In de praktijk wordt dit echter vaak naar 1 tot 1,25 liter teruggeschroefd. Dat is niet iets wat we graag zien, maar het is wel de praktijk.

Een T3-bespuiting wordt vooral uitgevoerd bij dreiging van Fusarium. Die toepassing is dus sterk weersafhankelijk, al merken we dat er – vanwege de hoge graanprijzen - minder discussie is over de noodzaak van zo’n bespuiting. Zoals gezegd ligt de focus van boeren in mijn werkgebied vooral op de veehouderij en daardoor wat minder op de graanteelt. Elk tientje extra aan gewasbeschermingsmiddelen werd voorheen vaak als een tientje teveel gevoeld. Maar met de huidige prijzen willen telers ook die laatste kilo’s graag op de wal halen en daar hoort een complete ziektebestrijding bij. De T3-bespuiting – die behalve tegen Fusarium ook nog wat extra bescherming biedt tegen bladziekten tijdens de late afrijpingsperiode – is daardoor weer wat meer in de picture gekomen. Afgelopen jaar bijvoorbeeld duurde de afrijpingsperiode langer dan verwacht en is er her en der nog wat gele roest in het gewas geslopen, wat zeker ook opbrengst heeft gekost. Met een T3- bespuiting had dit voorkomen kunnen worden…

Verder zien we dat met name varkens- en pluimveebedrijven een te hoog DON-gehalte (het giftige afvalproduct van de fusariumschimmel, red.) in hun voer willen voorkomen. Ook dan is een T3-bespuiting met Prosaro een zekere oplossing.’’

Wat is het beste tijdstip om een T3-bespuiting tegen Fusarium uit te voeren?

,,Belangrijkste criterium blijft het weer. Als er regen op komst is tijdens de bloei, dan is het hoe dan ook zinvol en rendabel om Prosaro in te zetten. Het beste tijdstip daarvoor is tijdens de volle bloei (BBCH 61 – 65, red.). Dat stadium is bereikt als de helmhokjes (waarin de meeldraden zitten, red.) in het midden van de aren helemaal open staan. Als er dan binnen twee dagen wordt gespoten, dan is het effect van een T3 het grootste. Maar zoals eerder gezegd: een T3-bespuiting geeft ook een extra slot op de deur tegen roesten en Septoria is en daardoor ook bij minder Fusarium-dreiging het overwegen waard.’’