Toepassing van vloeibare middelen tijdens het zaaien en poten wordt steeds meer gemeengoed in de akkerbouw. Met de opkomst van het vloeibare aaltjesmiddel Verango (in aardappelen en wortels) en de groeiende interesse voor het vloeibare biologische middel Serenade (o.a. in aardappelen, wortels en uien) neemt ook het belang van precieze en efficiënte toepassing toe. Akkerbouw Koerier ging langs bij twee bedrijven die de techniek voor het toepassen van vloeibare middelen goed op orde hebben.
Schijfvernevelaars op uienzaaimachine en pootmachine
.
,,In principe kunnen we alle gewenste vloeibare middelen meegeven tijdens het uien zaaien en aardappels poten. De klant bepaalt wat erbij moet; wij voeren het netjes uit.’’ Aan het woord is Marcel Verhoeven van het gelijknamige gewasverzorgingsbedrijf in Erp (N-Br.). Sinds twee seizoenen beschikken zijn achtrijige pootmachine en ook de uienzaaimachine over LvS-technieken waarmee vloeibare middelen met zeer weinig water tijdens het poten en zaaien kunnen worden toegepast.
Uienzaaimachine
Bij de uienzaaicombinatie, waarmee jaarlijks zo’n 150 hectare uien wordt gezaaid, zijn er twee mogelijkheden om vloeibare middelen in lage doseringen toe te dienen. Voorop de trekker is pal voor de frontcultivator met rollen een balk met vier LvS-schijfvernevelaars gemonteerd.
.jpg)
Schijfvernevelaars voorop de zaaicombinatie (voor toepassing
Rudis en Serenade).
.
Hiermee kunnen middelen als Rudis en Serenade vlak voor het zaaien volvelds worden toegepast. ,,De balk met daarop de vernevelaars hebben we zelf ontworpen. Na wat testen met leverancier Agricult hebben we vernevelaar op zo’n 30 centimeter hoogte geplaatst. Dat geeft een mooie verdeling over het hele zaaibed’’, aldus Verhoeven.
Marcel Verhoeven: ,,In principe kunnen we alle gewenste vloeibare middelen meegeven tijdens het uien zaaien en aardappels poten.’’
.
Een andere mogelijkheid is om middelen achter de zaaikouters toe te passen. ,,Eerst deden we dat met een spuitsetje tussen de zaad-aandrukrollen en de toedekkers erachter. Dit gaf echter vrij veel versmering. Daarom hebben we het nu wat verder naar achteren gezet, meteen achter de grond-aandrukrollen’’, vertelt Verhoeven.
.jpg)
Spuitsetje achter de zaaimachine (voor toepassing Serenade).
.
Hoewel de meeste van zijn klanten de voorkeur geven aan toepassing van middelen met schuifvernevelaars (voorop), zijn er ook uientelers die alleen het middel Serenade liever iets dichter en geconcentreerder bij de zaairij willen hebben en daarom voor toediening na het zaaien kiezen. ,,We bieden allebei aan, het is aan de teler welke manier van toepassen hij wil’’, aldus de loonwerker. De optie om ook vernevelaars achter de grondaandrukrollen te plaatsen is wat hem betreft ‘net iets teveel luxe’. ,,Een spuitsetje kost rond de €3500, een vernevelset kost meer dan €10.000. Dat moeten we uiteindelijk wel rendabel kunnen maken.’’
Pootmachine
Op de aardappelpootmachine – waarmee jaarlijks zo’n 350 hectare wordt geplant - zijn de LvS-schijfvernevelaars tussen het pootkouter en de toedekschijven geplaatst. Vloeibare middelen worden daardoor zowel tijdens de val van de aardappel alsook net voor het toedekken opgebracht, waardoor de knollen een goede bedekking krijgen. De afgelopen jaren is hiermee vooral Amistar® (tegen Rhizoctonia) en Serenade toegepast. Komend seizoen kan daaraan ook het middel Verango (werking tegen aaltjes en vitaler gewas) worden toegevoegd.
Schijfvernevelaars tussen het pootkouter en de toedekschijven
(voor toepassing Amistar, Serenade en Verango).
.
Volgens Verhoeven heeft toepassing van vloeibare middelen tot dusver nooit storingen gegeven. Wel tipt hij om de vernevelaars altijd te laten draaien. ,,Als we een keer geen middelen gebruiken, vernevelen we gewoon door met water. Hierdoor voorkomt je dat er grond of stof in komt.’’
Amistar® is een geregistreerd handelsmerk van Syngenta
Veel ervaring met vloeibare middelen op zaaimachines
Akkerbouw- en loonbedrijf HD-agro in Biervliet (Zld.) werkt al jaren met vloeibare middelen op hun wortel- en uienzaaimachines. Daniël Dekker en Ivo Haartsen leggen uit welke technieken ze gebruiken, hoe deze werken en hoe ze op hun machines zijn gemonteerd. ,,Er zijn heel veel technieken op de markt om vloeibare middelen toe te passen, maar praktijkervaringen bepalen welke systemen we daadwerkelijk op onze machines zetten.’’
Daniël Dekker (rechts ) en Ivo Haartsen van HD-Agro hebben veel ervaring met toepassing van vloeibare middelen op zaaimachines.
Wortelzaaimachine
Voor de wortelteelt biedt het loonbedrijf twee zaaiopties aan: drie rijtjes naast elkaar of breedwerpig op de rug. ,,Drie rijtjes op een rug van 6,5 centimeter – waarbij de buitenste rijtjes net even wat dikker worden gezaaid - geeft naar ons idee een net iets mooiere, uniformere sortering’’, zegt Daniël Dekker. ,,Voorwaarde is wel dat de grond dan niet te zwaar is. Kom je boven de 25 procent afslibbaar, dan wordt het lastiger om de grond tussen de rijtjes weg te draaien tijdens het rooien en is de kans op rooiverliezen wat groter. Dan is breedwerpig zaaien veiliger. Bovendien zijn er ook afnemers die juist een wat bredere sortering willen; ook dan past breedwerpig zaaien prima. Beide systemen hebben dus zo hun voor- en nadelen.’’
Op de wortelzaaier zijn direct na de drukwielen spleetdoppen
(03) geplaatst die zo’n 8 centimeter breed spuiten.
.
Voor toepassing van vloeibare middelen zijn direct na de drukwielen spleetdoppen (03) geplaatst die zo’n 8 centimeter breed spuiten. Aanvankelijk werd hiermee vooral startfosfaat meegegeven, maar de laatste jaren zijn daar verschillende middelen bij gekomen. Eén daarvan is Serenade, dat met name tegen Pythium wordt ingezet. ,,Na het wegvallen van de zaadcoatings is Pythium een sterk toenemend probleem geworden, vooral op de lichtere gronden. Met Serenade erbij zijn de wortels net even wat weerbaarder en is de huid ook wat sterker, zo is onze indruk. Verder zien we dat de kleur van de wortels vaak net iets beter is bij toepassing van Serenade’’, zo weet Dekker. Afgelopen seizoen is voor het eerst ook het (vloeibare) aaltjesmiddel Verango tijdens het zaaien toegepast. Ook dat heeft volgens hem naar tevredenheid gewerkt. ,,Vrijlevende aaltjes kunnen voor forse vertakkingen zorgen, waardoor de hoeveelheid tarra bij de oogst flink op kan lopen. Door bij het zaaien Verango toe te voegen bouw je een verzekeringspremie daartegen in.’’
‘Niet klakkeloos samenvoegen’
Haartsen waarschuwt dat verschillende vloeibare meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen niet altijd goed met elkaar matchen in één tank. ,,Voordat je alles klakkeloos bij elkaar gooit, moet je het echt zelf uitproberen en kijken of er bijvoorbeeld geen uitvlokking of kristallisatie plaatsvindt. Ook is het belangrijk om vooraf informatie in te winnen bij de meststoffenleverancier of hun meststof daadwerkelijk samengaat met andere middelen. Daar kunnen echt grote verschillen tussen zitten.’’
Volgens hem brengen drie middelen (of meer) in de tank sowieso wat extra risico’s met zich mee. ,,Hoewel het volgens de etiketten soms wel kan, ben ik toch wat huiverig voor een mindere werking van de middelen. Om die reden passen we de startfosfaat bij de wortelteelt steeds vaker apart als granulaat tijdens het zaaien. Dat werkt gewoon zekerder en is logistiek ook gewoon wat handiger. Bovendien zorgen we er zo voor dat de tank niet nog verder groeit in omvang en gewicht.’’
Drie uienzaaimachines
HD-Agro beschikt over drie verschillende uienzaaiers waarmee vlakvelds, op ruggen en zelfs op bedden kan worden gezaaid. Deze laatste optie is recent toegevoegd aan het dienstenpakket. ,,Het succes van de uienteelt in dit gebied staat of valt met voldoende beschikbaar zoet water. Steeds meer klanten zijn daarom op zoek naar aan mogelijkheden om meer vocht vast te houden tijdens het groeiseizoen. Teelt op bedden in combinatie met driptape kan misschien een oplossing hiervoor bieden, al moet dat in de praktijk nog wel gaan blijken. Andere mogelijke voordelen van beddenteelt zijn minder kans op Fusarium - door meer zuurstof in de grond - en een betere ontwikkeling van het wortelgestel. Maar of dit allemaal opweegt tegen de steeds grotere risico’s en oplopende kosten voor de uienteelt, is ook nog maar de vraag. Al met al moeten we ons in steeds meer bochten wringen om de uienteelt hier overeind te houden’’, zo benadrukt Haartsen.
De roestvrijstalen nozzles geven een fijn straaltje af en brengen het middel
geconcentreerd op het zaad.
Op alle drie uienzaaimachines kunnen middelen geconcentreerd op het zaad worden gebracht. Dat gebeurt via een toedieningsset met speciale nozzletjes die een heel fijn straaltje afgeven. De nozzles zijn direct na de drukwielen en voor de toestrijkers geplaatst. Hierdoor binden de middelen zich direct aan de grond, waardoor er geen verlies of vervluchtiging plaats kan vinden. Behalve startfosfaat en ook diverse vloeibare sporenelementen, kan ook een middel als Serenade hiermee worden toegepast.
Verango en Serenade in wortelen
De afgelopen jaren is er in diverse teelten kennis en ervaring opgedaan met het aaltjesmiddel Verango. In wortelen kan het een mooie basis zijn om aaltjes te beheersen, zo is in meerdere (praktijk)proeven gebleken. Verango kan ook prima gecombineerd worden met Serenade.
Verango dient middels een grondbehandeling te worden toegepast. Dit kan volvelds worden uitgevoerd, vlak voor zaai of tijdens het zaaien, met vloeibare toepassingsapparatuur op de zaaimachine. Het hoogste rendement wordt behaald met een rijenbehandeling in de teelt van wortelen.
Verango kan worden gecombineerd met een vloeibare startmeststof en ook met Serenade. In diverse combinaties zijn er al mengproeven uitgevoerd met een goed resultaat.
Serenade geeft in wortelen een positief effect op opbrengst, nutriëntenopname, beheersing van pythium (Cavity Spot) en loofgezondheid. Serenade kan zowel volvelds voor zaai, als op de rij tijdens zaaien worden toegepast. Belangrijk is dat Serenade zo dicht mogelijk bij het zaadje wordt toegepast. Rijentoepassing heeft daarom de voorkeur.
Advies in wortelen:
Verango: 0,625 l/ha
Serenade (bodemtoepassing): 10 l/ha