Zetting en plantbalans onder de loep - 'Nog veel mogelijkheden om duurzamer en groener te werken'

Aardbeien Koerier ging bij Peter van den Eertwegh (links) en Michael Kulpok van Brookberries/Dings Aardbeien BV op bezoek om te praten over de mogelijkheden van (verdere) verduurzaming en vergroening van de aardbeienteelt. ,,Om verder te komen zullen we nog meer moeten sparren en samenwerken met alle bedrijven die werkzaam zijn in de aardbeiensector.''

Peter van den Eertwegh (links) is compagnon/mede-eigenaar van Brookberries/Dings Aardbeien BV. Het bedrijf teelt op vier locaties rondom Venlo zo'n 20 hectare aardbeien onder glas. Volgend jaar komt daar nog eens tien hectare bij. Het bedrijf teelt zeven verschillende rassen: Elsanta, Favori, Malling Centenary, Opera, Soprano, Sonata en Sonsation. Michael (rechts) Kulpok is bedrijfsleider op de hoofdvestiging.

Verduurzaming en vergroening van teelt en gewasbescherming is een thema waar de komende jaren veel aandacht voor zal zijn in de aardbeienteelt. Welke plannen en ambities hebben jullie op dit vlak?

Peter: ,,In mijn ogen zijn wij al meer dan tien jaar bezig met verduurzamen en vergroenen van de aardbeienteelt. De meeste ziekten en plagen houden we nu al prima onder controle door het uitzetten van natuurlijke vijanden, vooral roofmijten. En ook middelen van biologische oorsprong zetten we al vele jaren in. Het is dus niet zo dat we met vergroening of verduurzaming aan de slag moeten, we doen dat feitelijk al heel lang.

Voor mij is verdere verduurzaming en vergroening overigens een vanzelfsprekendheid. Als het duurzamer kan, dan moet je daar als bedrijf ook naar streven. Al vind ik wel dat je daar de tijd voor moet krijgen. Verduurzamen kun je namelijk op ontzettend veel manieren en het kan ook behoorlijk complex zijn. Soms kom je er na verloop van tijd zelfs achter dat iets wat duurzaam lijkt, helemaal niet zo duurzaam is. Het is een proces van veel vallen en weer opstaan.''

Kun je daar voorbeelden van geven?

Peter: ,,Op dit moment proberen we onder meer samen met Wageningen UR en Delphy een duurzamer alternatief te vinden voor kokos. Kokos is een veenachtig product dat moeilijk recyclebaar is. Mogelijk zou steenwol een goede vervanger kunnen zijn. Alleen hebben we daar als sector nog geen enkele ervaring mee. Wil dat wel? Kan dat wel? En is steenwol wel écht duurzamer dan kokos? Dat zijn allemaal ingewikkelde vraagstukken waar we antwoord op proberen te krijgen.

Nog iets verder in de toekomst zie ik het wel gebeuren dat alle aardbeien gezaaid in plaats van geplant worden. In de huidige vegetatieve vermeerdering zitten veel stappen waar iets mis kan gaan – of op z'n minst de groeikracht of kwaliteit achteruitgaat. Door aardbeien te zaaien sla je veel stappen over, zijn de risico's veel minder groot en begin je altijd schoon. Maar ook hierbij is de vraag: is het in the end werkelijk groener of duurzamer?''

Peter van den Eertwegh (links) en Michael Kulpok van Brookberries/Dings Aardbeien BV in Venlo (Lb.) bekijken begin juni de zetting en de plantbalans van een jonge aanplant.

Even terug naar huidige praktijk. In hoeverre kunnen jullie belangrijke plagen als witte vlieg, luis, trips en spint biologisch onder controle houden?

Michael: ,,Voor wat betreft trips en spint lukt het ons om deze volledig biologisch onder controle te houden met behulp van roofmijten. Chemisch ingrijpen tegen deze plagen hebben we al jaren niet meer gedaan. En we zouden het eerlijk gezegd ook niet meer willen.''

Peter: ,,Tegen trips zijn alleen middelen voorhanden die de hele biologie in één keer opruimen. Laat ik duidelijk zijn: dat gaat hier gewoon niet meer gebeuren.''

Michael: ,,Dan witte vlieg. Die kunnen we op dit moment redelijk goed biologisch onder controle houden. Daarvoor maken we veelvuldig gebruik van Limonica-roofmijten en zetten we – ter ondersteuning – ook regelmatig het groene middel Flipper in. Omdat we jaarrond telen, hebben we helaas geen mogelijkheid om de kassen een keer helemaal schoon te maken. Er zijn daarom ook momenten dat het niet lukt om witte vlieg de baas te blijven en dat chemisch ingrijpen noodzakelijk is. Voor witte vlieg hebben we dus een medicijnkastje nodig en dat zal de komende jaren ook wel zo blijven.''

Peter: ,,Ik verwacht dat we tegen witte vlieg nog wel wat stappen kunnen zetten op het gebied van vergroening. Maar honderd procent bestrijding – of beter gezegd: honderd procent controle – zal heel moeilijk zijn. Dus ja, chemische middelen blijven voorlopig nodig tegen witte vlieg.''

Michael: ,,Luis tenslotte is een hele lastige... Biologische bestrijding is bijna niet te doen. We hebben het wel geprobeerd, maar dat sloeg gewoon onvoldoende aan. Sterke chemische middelen – zoals Sivanto Prime – blijven dus heel hard nodig om luizen onder controle te houden. Daar zie ik weinig verandering in komen.''

Peter: ,,Voorlopig zijn we bij de luisbestrijding inderdaad nog aan chemische schema's gebonden. Toch verwacht ik dat we op termijn ook hier op kunnen schuiven naar biologische bestrijding. Ik zie onder andere mogelijkheden met slimmere vormen van bemesting, waardoor gewassen weerbaarder worden. We weten bijvoorbeeld dat luizen meer van het ene nitraat dan van het andere houden. Door te kiezen voor een nitraatvorm die voor de luis het minst aantrekkelijk is, kunnen we met biologische bestrijding mogelijk toch iets bereiken.''

En meeldauw; in hoeverre kunnen jullie dat probleem biologisch de baas?

Michael: ,,Meestal redden we het met gedoseerd zwavelen en de inzet van het biologische middelen, zoals Serenade. Alleen in gevoelige rassen ontkomen we soms niet aan de inzet van chemie. Gelukkig hebben we hiervoor nog een redelijk breed pakket middelen voorhanden. Meeldauw is daardoor niet het grootste probleem in aardbeien.''

Peter: ,,Tegen meeldauw zullen we het steeds meer moeten hebben rasresistentie. In mijn ogen moeten we daarom af van de meest gevoelige rassen – al weet ik dat dit tegen het zere been is van veel telers en afnemers. In de genetica verwacht ik de komende jaren grote ontwikkelingen, waardoor er we in een veel vroeger stadium ziektegevoeligheden kunnen ontdekken en uit kunnen sluiten. Daarmee kunnen we een grote slag slaan naar minder gebruik van chemie.''

Tot slot: Groene gewasbeschermingsmiddelen – zoals Flipper en Serenade – zijn steeds vaker onderdeel van de plaag- en schimmelbestrijding. Welke rol gaan deze in de toekomst vervullen?

Michael: ,,Een middel als Flipper heeft bij ons al een aantal jaren een vaste plek bij de bestrijding van witte vlieg. Het werkt goed en gaat ook prima samen met de biologie. Wat mij betreft mogen er meer van dit soort middelen komen.''

Peter: ,,De inzet van groene middelen zoals Flipper zie ik als radertje in een veel groter geheel. Vergroenen en verduurzamen doe je niet alleen door biologische middelen te gebruiken, maar ook door alle vormen van input of energie zo slim en efficiënt mogelijk met elkaar te verbinden en te benutten. Denk bijvoorbeeld aan veredeling en klimaatbeheersing – ook daar is nog heel veel te halen. Om daarin verder te komen zullen we nog meer moeten sparren en samenwerken met alle bedrijven die werkzaam zijn in aardbeiensector. Alleen samen komen we verder; daar ben ik heilig van overtuigd.''