Bessenbroers Teun en Gijs vullen elkaar prima aan

In de rubriek Jong & Ondernemend laten we jonge ondernemers in de land- en tuinbouw aan het woord. Hoe runnen zij hun bedrijf? Welke kansen en bedreigingen zien ze binnen hun vakgebied? En vooral: hoe zien zij de toekomst tegemoet? In deze aflevering: Gijs en Teun van Zuilen uit Buren (Gld.).

Wanneer wisten jullie dat je in het bedrijf wilde stappen?

Gijs: ,,Ik eigenlijk altijd al. Al heel vroeg wilde ik niks liever dan trekker rijden en lekker buiten aan het werk tussen de bessen. Na de middelbare school ben ik meteen thuis aan de slag gegaan. Ik heb nooit iets anders gewild dan dit.’’

Teun: ,,Bij mij ging het wat anders… Ik heb altijd wel interesse gehad in de sector, maar om na de HAS meteen thuis aan het werk te gaan; dat was aanvankelijk niet de bedoeling. Mijn interesse ligt wat meer bij de marketing, daar had ik

bij een ander bedrijf nog wel wat meer ervaring over op willen doen. Maar omdat ik zag dat m’n ouders wel wat hulp konden gebruiken, ben ik na school toch meteen thuis aan de slag gegaan.’’

Wat is er veranderd sinds jullie in het bedrijf zitten?

Teun: ,,De grootste verandering is dat we sinds 2020 aan het overschakelen zijn van vollegrondsteelt naar teelt in potten. De reden daarvoor is dat we steeds meer last krijgen van bodemgebonden ziekten zoals Verticillium en Fusarium. Elk jaar zetten we een perceel om naar potten, waardoor we over een jaar of vijf helemaal uit de grond zijn.’’

Gijs: ,,De omschakeling naar potten is best een grote beslissing geweest. Niet alleen qua investering, maar ook omdat het heel andere manier van telen is. Vooral de vochthuishouding vraagt veel aandacht, ook al hebben we dat deels geautomatiseerd.’’

Teun: ,,Eerst hadden we mechanische drainmeters, maar die waren soms wat foutgevoelig. Daar word je wel even scherp van, als die niet goed werken!’’

Gijs: ,,Dat heb ik ook. Ik baal er echt van als planten niet goed groeien of iets mankeren. Zo hebben we de laatste jaren wat meer last van schimmelinfecties op de harttakken; iets waar je als teler vrij weinig aan kunt doen. Vroeger zagen we wel eens dat pa zich zorgen maakte over de gang van zaken op het bedrijf, maar nu krijgen we dat zelf ook.’’

Teun (24, links) en Gijs (22) van Zuilen hebben samen met hun ouders een zachtfruitbedrijf in Buren (Gld.). Ze telen rode bessen (onder regenkappen) en bramen (in foliekas), gezamenlijk ongeveer 25 hectare. Gijs richt zich met name op de teelt, Teun vooral op de organisatie. De afzet vindt plaats onder de naam Berrybrothers, de overkoepelende bedrijfsnaam waarin diverse familieleden hun teeltactiviteiten hebben ondergebracht.

Waar willen jullie de komende jaren naar toe met het bedrijf?

Teun: ,,Als het kan willen we nog wel wat uitbreiden in de teelt. De meeste mogelijkheden zie ik bij de bramen - en dan het liefst onder glas. Vooral in de vroege en late teelt zie ik nog wel wat kansen voor extra afzet.’’

Gijs: ,,Verder kijken we gewoon heel breed naar de teelt: waar liggen mogelijkheden om werkzaamheden makkelijker te maken, minder gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken en gewassen weerbaar te maken tegen ziekten en plagen? Eigenlijk werken we daar voortdurend aan.’’

OVER TIEN JAAR SNOEIEN EN MAAIEN EN SPUITEN WE MET EEN ROBOT

Wat zien jullie als grootste uitdagingen - of knelpunten - voor de komende jaren?

Gijs: ,,Een belangrijke zorg is dat we steeds meer winters krijgen met weinig koude-uren. Die koude-uren zijn met name voor rode bessen nodig om tot een goede bloei te komen. Dit jaar hebben we het benodigde aantal uren maar net gehaald; ik vraag me daarom wel eens af of we de bessenteelt op de langere termijn in Nederland kunnen houden…’’

Teun: ,,Júist daarom moeten we hard aan de slag met teeltvernieuwingen, zoals bijvoorbeeld met het ontwikkelen van nieuwe rassen die minder gevoelig zijn voor ziekten en plagen, makkelijker te plukken zijn, een betere bewaarbaarheid hebben en ook voor wat meer oogstspreiding zorgen. We telen nu al zo’n 40 jaar Rovada; dat is een prima ras, maar voor de toekomst hebben we nieuwe rassen nodig. Omdat vrijwel niemand zich bezig houdt met veredeling van rode bessen, pakken we dat nu zelf op. Hopelijk levert dat de komende jaren een mooie nieuwkomer op.’’

Gijs: ,,Een andere uitdaging is het beschikbaarheid houden van gewasbeschermingsmiddelen. Vooral voor de schimmelbestrijding is de spoeling in zachtfruit erg dun. We hebben daar nu nog vijf of zes middelen voor. Elk middel dat daar de komende jaren van af valt zie ik als een flink verlies.’’

Teun: ,,Vooral voor de lange bewaring hebben we de fungiciden heel hard nodig. Op dit moment lukt het ons om tot april bessen uit de bewaring aan te bieden. Als er belangrijke middelen wegvallen, wordt dat steeds uitdagender.’’

Gijs: ,,Ook voor de bestrijding van insecten blijven er komende jaren maar weinig middelen over. Alleen al volgend seizoen verdwijnen er drie belangrijke insecticiden; vooral de luisbestrijding wordt daardoor een flink stuk uitdagender.’’

Teun: ,,Op zich willen we best naar minder chemie. Sterker nog: als we meer met robuuste rassen, nieuwe teelttechnieken of biologie kunnen om ziekten en plagen te weren, dan júist heel graag! We proberen nu al natuurlijke vijanden te stimuleren met de aanleg van bloemvelden. Ook maaien we de paden nog maar om en om. Niet alleen om aan alle certificeringen te kunnen voldoen, maar ook omdat we het zelf graag zo willen.’’

Gijs: ,,Dat hele strakke is ook helemaal niet nodig. Een beetje ruig is het nieuwe normaal.’’

Wat vinden jullie het mooiste aan het vak?

Gijs: ,,Vorig voorjaar was het 40 dagen aaneen droog en nu was het 40 dagen aaneen nat. Daar is nauwelijks op te plannen. Aan de ene kant vind ik dat vervelend, maar aan de andere kant ook weer erg uitdagend. Elk jaar is zó anders; dat is toch wel de charme van dit vak!’’

Teun: ,,Wat ik mooi vind is dat we met veel familieleden en een hecht team van medewerkers jaarrond bezig met rode bessen. We regelen de hele keten: van plant tot klant. En dat doen we al heel erg lang gewoon heel goed.’’

Tot slot: welk advies zouden jullie startende jonge fruittelers mee willen geven?

Teun: ,,Dan zou ik zeggen: stap nú in, want de komende jaren staan in het teken van nieuwe technieken en ontwikkelingen. Als je daar vanaf het begin in mee gaat, dan blijf je makkelijker bij en hou je het bedrijf toekomstbestendig.’’