Wél is Schirring ervan overtuigd dat Bacillus amyloliquefaciens QST 713 op dit moment hét boegbeeld is voor de biologische bestrijding van ziekten in de land- en tuinbouw. Hij vertelt dat Bayer de afgelopen tien jaar enorm veel onderzoek heeft gedaan naar deze bacteriestam – die de basis vormt voor het middel Serenade. In diverse sheets komen een keur aan technologieën en monitoringsystemen (qPCR, MALDI) voorbij die gezamenlijk steeds meer inzicht hebben gegeven in het werkingsmechanisme van de bacteriestam. ,,Wat we zeker weten is dat de QST 713 een kei is in het onderdrukken van bodemziekten en het bevorderen van de plantengroei. Dat laat elk onderzoek opnieuw zien – zowel in laboratoria als ook in de praktijk’’, aldus Schirring. 

Een tamelijke recente ontdekking is dat QST 713 ook een duidelijk effect heeft op de ontwikkeling van stoloonwortels van de aardappelen. ,,Stoloonwortels zijn hele fijne haarwortels die veel minder zichtbaar zijn dan de bekende basiswortels. Bij inzet van Serenade zien we dat er zo’n 10 procent meer van deze stoloonwortels wordt gevormd’’, vertelt Schirring. ,,Sommige voedingselementen – zoals bijvoorbeeld calcium – komen vooral via deze stoloonwortels de plant binnen. Dat verklaart onder andere de betere opname van calcium door de aardappel bij toepassing van Serenade.’’

Voor de praktijk (teeltspecialisten, adviseurs en telers) zal volgens hem de ‘grote opdracht’ zijn om die eigenschappen van Serenade zo goed mogelijk tot hun recht te laten komen in de aardappelteelt. ,,Daarvoor moet je er mee aan de slag; ervaring opdoen – ook al is het maar op kleine schaal. De landbouw staat onherroepelijk voor een omslag naar meer groene middelen. Met Serenade hebben we een sterk middel in handen dat zijn claims waar kan maken‘’, aldus Schirring.

In de volgende lezing ging Crop Avisor Sander Uwland uitgebreid in op het effect van Serenade op de opbrengst en de schil- en knolkwaliteit van aardappelen. ,,Om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van het middel hebben we vijf jaar lang een groot aantal praktijkproeven uitgevoerd. Vanaf 2019 ging dat om totaal 147 percelen met elk 362 waarnemingen. Dat heeft uiteindelijk zo’n 53.000 datapunten opgeleverd; een enorme hoeveelheid cijfers dus, waarmee we heel veel nieuwe kennis hebben vergaard’’, zo vertelt hij aan de hand een groot aantal sheets.

Als eerste behandelt Uwland de meeropbrengst van Serenade, die inmiddels tien jaar lang wereldwijd is onderzocht. ,,Als we al het onderzoek van de afgelopen jaren bij elkaar vegen, dan komen we op een gemiddelde meeropbrengst van zo’n 3 procent ten opzichte van onbehandelde percelen. Maar op dat gemiddelde valt nog wel het een en ander af te dingen. Bij grondbehandelingen – zowel chemisch als biologisch – weten we dat de resultaten grillig kunnen zijn. Het kan dus veel hoger zijn, maar soms ook negatief.’’

Belangrijker dan de (kleine) meeropbrengst vindt Uwland de positieve effecten van Serenade op de schilkwaliteit van de aardappelen. Hiervoor is vier jaar lang de ‘chemische standaard’ (volle dosering) vergeleken met toevoeging of vervangen van Serenade. Zo is in pootaardappelen (60 percelen) aan een volle dosering chemie nog eens 5 l/ha Serenade toegevoegd en is in consumptie-aardappelen (40 percelen) een halve dosering chemie gecombineerd met 5 l/ha Serenade. Hieruit kwam naar voren dat - in vergelijking met een volle dosering chemie - de schilkwaliteit met gemiddeld 3 procent verbeterde en het percentage Rhizoctonia met 1,5 procent verminderde. Uwland erkent dat deze percentages niet ‘wereldschokkend’ zijn, maar in veel gevallen wél waarneembaar tijdens de oogst. ,,Uit de veelheid van resultaten kunnen we daarom met grote zekerheid zeggen dat Serenade een structureel effect heeft op de schilkwaliteit. En dan is élk procent winst zonder meer van waarde’’, zo stelt hij.

In zetmeelaardappelen (43 proefpercelen) is de standaard chemische behandeling tegen Rhizotonia vier jaar lang volledig vervangen door 5 l/ha Serenade. Hieruit kwam naar voren dat Serenade net zo’n goede werking heeft als chemie en dat overschakelen op Serenade dus prima kan.

Nog een effect van Serenade is dat het de opname van voedingsstoffen consequent verbetert, waardoor het zogezegd een boost geeft aan de knolkwaliteit. ,,Het gaat dan met name om calcium en ijzer, waarvan we na toepassing van Serenade structureel hogere waardes in de knollen vinden. Maar ook van micro-elementen als mangaan en zink vinden we substantieel hogere waardes terug’’, vertelt Uwland. Naast de aanleg van meer en fijnere wortels en het stimuleren van enzymen die organische stof afbreken (waardoor meer mineralen beschikbaar komen), kan de zogenoemde Rhizophagie-cyclus hier wel eens een belangrijke rol bij spelen, zo weet specialist biologische gewasbescherming Jolanda Wijsmuller. ,,Rhizophagie is het proces waarbij micro-organismen mineralen uit de bodem opnemen en gezamenlijk de wortelpunten binnendringen. In de wortel verlaten de mineralen de bacterie en wordt de bacterie door de wortelharen weer buiten de deur gezet om opnieuw voedingsstoffen op te nemen uit de bodem. De bacterie verleent dus een dienst aan de plant. De plant scheidt overtollige fotosyntheseproducten (exudaten) uit via de wortel. Deze exudaten zijn weer voeding voor de bacterie om zich te vermeerderen. Kortom, een geweldige samenwerking tussen plant en bacterie.’’ Volgens haar is inmiddels bewezen dat Serenade een rol speelt in de Rhizophagie-cyclus. ,,Hogere gehaltes van mineralen in het gewas en de aardappelen kunnen hier in ieder geval voor een deel mee worden verklaard.’’

Nog zo’n nieuw onderzoeksterrein is het effect van Serenade op het solanine-gehalte (glyco-alkaloïden) in de aardappel. Volgens Albert Schirring laten analyses zien dat de inzet van Serenade voor een langzamere en ook mindere groenverkleuring van de aardappelknol zorgt. Hoewel de aardappelspecialist het nog te vroeg vindt om hier allerlei conclusies aan te verbinden, ziet hij wel mogelijkheden voor een gezondere aardappel in het schap. ,,De maximaal toegestane waarde voor solanines is de laatste jaren aangescherpt van 200 naar 150 ppm per kilogram verse gewicht. En ik kan me zomaar voorstellen dat die waarde de komende jaren nog wat verder naar beneden moet. Een groen middel als Serenade kan daarmee zomaar een mooi wapen zijn om de aardappelen minder te laten vergroenen’’, zo besluit hij.