BIETEN - ‘Conviso Smart is een aanwinst - maar wel met een paar kanttekeningen’

,,Conviso Smart is zeker een aanwinst voor de bietenteelt, maar we mogen het gangbare teeltsysteem daarmee niet verwaarlozen. Om de teelt toekomstbestendig te houden – en vooral resistentievorming te voorkomen - hebben we een breed middelenpakket nodig. Alle ballen op Conviso is dus geen goed idee.’’

Wil op ’t Root is teamleider Agro Zuid- en Oost-Nederland bij Cosun Beet Company.

Om te beginnen even wat feiten op een rij: hoe groot is de Conviso-teelt in Nederland en waar vindt deze voornamelijk plaats?

,,Komend seizoen wordt er ongeveer 3000 hectare bieten geteeld volgens het Conviso Smart/One-systeem. Daarvan komt ongeveer 850 hectare in mijn werkgebied - Limburg en Oost-Brabant, Gelderland en Overijssel - te staan. De rest verdeelt zich vooral over de lichtere gronden elders in Nederland – met name op percelen met een hoge onkruiddruk.’’

De afgelopen jaren heeft Cosun Beet Company het Conviso-areaal gecontroleerd laten stijgen – van 300 hectare in 2020 naar 1100 hectare vorig jaar en nu dus 3000 hectare. Wat is de gedachte daarachter?

,,Voorlopig hanteren we het ‘Nee-tenzij-beleid’ voor Conviso en zetten we het systeem alleen uit op percelen waar het echt meerwaarde heeft. De belangrijkste reden hiervoor is dat we de gangbare onkruidbestrijding via LDS zo goed en zo breed mogelijk in de benen willen houden. Ten eerste omdat het al vele jaren prima werkt voor het merendeel van de telers, maar ook om een zo breed mogelijk pallet aan middelen te behouden en innovaties op dit vlak te blijven stimuleren. Alle ballen op Coviso – dat leunt op twee werkzame stoffen – is riskant, met name vanwege het risico van resistentievorming. We moeten onze focus daarom - in het belang van de teelt - breed houden.’’

‘Conviso Smart/One laten we voorlopig parellel lopen aan de gangbare onkruidbestrijding’

Op welke percelen is het Conviso-systeem een uitkomst?

,,Dan gaat het vooral om percelen met veel moeilijk te bestrijden onkruiden, zoals uitstaande melde, haagwinde, hondspeterselie, bingelkruid en kamille. Ook percelen waar veel wilde (opslag)bieten staan komen ervoor in aanmerking. Deze bieten zijn – in tegenstelling tot het Smart-ras – zeer gevoelig voor ALS-remmers (de groep van werkzame stoffen in Conviso One, red.) en worden dus heel goed bestreden met het Conviso-systeem.’’

Worden alle onkruiden volledig bestreden met Conviso?

,,Nee, niet alle. Bekend is dat ereprijsachtige onkruiden onvoldoende worden aangepakt. Als ereprijs hét grote probleem is, kan er beter een aparte bespuiting hiertegen plaatsvinden. In de praktijk zijn dit echter grote uitzonderingen en maak je sterk vervuilde percelen júist heel goed schoon met Conviso. Het is zelfs zo dat we meerdere zwaar vervuilde – en voorheen voor bieten ongeschikte percelen – terug hebben kunnen winnen voor de teelt. En dan praat je al gauw over enkele honderden hectares. Dat is pure winst.’’

Binnen het Conviso-systeem worden standaard twee bespuitingen uitgevoerd. Is dat altijd voldoende?

,,Ja, dat is voldoende en het werkt prima. De eerste bespuiting moet worden uitgevoerd wanneer melde in het stadium van twee echte blaadjes is. Melde kun je dus zien als een soort gidsplant voor het spuittijdstip. De tweede bespuiting kan er vervolgens na op 14 tot 30 dagen op.

In de praktijk hebben telers soms de neiging om aan de vroege kant te starten, omdat ze dit vanuit het LDS-systeem gewend zijn. Maar met Conviso moet je de onkruiden juist eerst even op gang laten komen voor het beste resultaat. Dat is voor sommigen trouwens wel even wennen…’’

Wie bepaalt welke percelen in aanmerking komen voor Conviso?

,,Dat gebeurt in principe door de teler zelf – maar wel vaak in samenspraak met de Agrarische Dienst. Dit jaar zitten we zoals gezegd al op 3000 hectare, ofwel 3,5 procent van het totale bietenareaal. Dat is voor komend seizoen ook het maximum, omdat er niet meer zaad beschikbaar is. Ook willen we met dit systeem voorlopig de vinger aan de pols houden; een gereguleerde uitrol van het systeem zal dus nog wel even blijven.’’

Nu heeft alleen KWS rassen die resistent zijn tegen herbiciden uit de groep van ALS-remmers. Volgen er meer zaadbedrijven met zulke Smart-rassen?

,,Op dit moment is KWS duidelijk de karrentrekker, met Smart Liesa KWS en Smart Imma KWS op de Rassenlijst en daarnaast nog een aantal rassen die nu voor het tweede jaar in beproeving liggen en mogelijk volgend jaar op de Rassenlijst komen. Maar ook andere zaadbedrijven werken er hard aan. Zo heeft BTS ook een drietal Smart-rassen die voor het tweede jaar onderzocht zijn. Er komen dus meer aanbieders van Smart-rassen aan.’’

Het middel Conviso One – dat een vaste combinatie vormt met Conviso Smart-rassen - is geënt op de werkzame stoffen foramsulfuron en thiencarbazone-methyl. Zijn er ook andere middelen(combinaties) mogelijk dan wel zinvol?

,,Voorlopig blijft deze combinatie de basis voor het Conviso-systeem, al wordt er in de praktijk nog wel wat fenmedifam en ethofumesaat toegevoegd als ‘booster’ en ook nog wat olie voor een verbeterde opname en om resistentievorming te voorkomen.

Als teler moet je overigens wel wat geduld en vertrouwen hebben in een goede afloop. De werking van Conviso One komt namelijk vrij traag op gang. De eerste 14 dagen na spuiten zie je amper iets aan de onkruiden, maar daarna pakt het juist heel erg goed en langdurig door. Als je begin augustus onder de bieten kijkt, zie je nog steeds vergeelde en wegkwijnende onkruiden.’’

Van de Smart-rassen is bekend dat ze een lagere (suiker)opbrengst geven dan de conventionele rassen. Hoe groot is dat verschil?

,,Op dit moment ligt de suikeropbrengst van de Smart-rassen gemiddeld 8 tot 10 procent lager dan die van de conventionele rassen. Dat geldt voor alle gebieden en alle grondsoorten. Dat gat wordt elk jaar wat kleiner, maar blijft voorlopig nog wel bestaan. Oók wanneer de je groeiremming door onkruidbestrijding met LDS daarin meetelt. De gemiddelde opbrengstreductie hiervan ligt rond de 3 procent, zo is uit onderzoek bekend. Met het Conviso-systeem heb je die groeiremming niet, maar dan nog blijft er een opbrengstverschil van meer dan 5 procent over. Omgerekend is dat al gauw €150 tot €200 per hectare. Tegelijkertijd liggen de kosten voor beide systemen min of meer op hetzelfde niveau. De combinatie van een Smart-ras met twee Conviso One-bespuitingen plus toevoegingen en olie kost rond de €550 per hectare. Een gangbaar ras met 3 à 4 LDS-bespuitingen komt ongeveer op hetzelfde uit. Telers die hun bieten met 3 of 4 bespuitingen netjes schoon kunnen houden, kunnen dus voorlopig beter bij het gangbare systeem blijven.’’

Een belangrijke zorg rondom Conviso is resistentievorming tegen de twee werkzame stoffen. Hoe groot is dit risico?

,,Dat risico is zeer reëel aanwezig. Foramsulfuron en thiencarbazone-methyl zijn beide ALS-remmers. Deze middelengroep wordt ook veel toegepast in bijvoorbeeld granen en maïs. Wie er niet op let, kan dus meerdere jaren achtereen ALS-remmers toepassen in de gewassen.

Hier in het Zuiden is dat risico wellicht nog het grootst omdat er veel grondruil wordt toegepast. Wie weet er dan wat er in voorgaande jaren is gespoten…?

Wat moet er gebeuren om resistentie te voorkomen?

,,Telers en adviseurs moeten bouwplanbreed bekijken welke middelen er worden inzetten. Gebruik je Conviso One, dan moet je het jaar erop in de granen geen ALS-remmer toepassen maar een middel uit een andere chemische groep. Ik besef dat dit een hele puzzel kan zijn, maar het is wel noodzakelijk om middelen effectief en dus ‘binnenboord’ te houden.

Verder is het erg belangrijk om schieters van Conviso-bieten te verwijderen. Blijven deze over en komen ze in het zaad, dan zijn ze het jaar erop feitelijk niet meer te bestrijden. Tot nu toe keken we als Agrarische Dienst met de teler mee of alle schieters verwijderd waren. Maar met het steeds groter wordende areaal wordt dit steeds lastiger en ligt de verantwoordelijkheid steeds meer bij de teler.’’

Tot slot: is Conviso Smart/One het onkruidbestrijdingssysteem van de toekomst?

,,Laat ik het zo zeggen: het is een heel mooi systeem waar we veel plezier van kunnen hebben. Maar voorlopig laten we het parellel lopen aan het gangbare systeem met LDS-bespuitingen. Beide systemen hebben hun waarde en beide willen we in de benen houden. Daar zijn bietentelers uiteindelijk het meest bij gebaat.

Verder zijn wij als Cosun Beet Company volop bezig om te onderzoeken op welke manier mechanische onkruidbestrijding een bijdrage kan leveren aan een geslaagde onkruidbestrijding. Zo leggen we dit jaar 3 onkruidplatforms aan verdeeld over Nederland, waar we verschillende technieken van mechanische onkruidbestrijding gaan testen en demonstreren.’’