AARDAPPEL '14 vragen over Serenade'

Het biologische middel Serenade krijgt steeds meer voet aan de grond in de Nederlandse aardappelteelt. Een groeiende groep telers gaat ermee aan de slag – vaak op proefschaal, maar soms ook als (gedeeltelijke) vervanging van chemie. Door de grote hoeveelheid praktijkdata die de afgelopen tien jaar is verzameld, is de praktische waarde van Serenade steeds beter voor het voetlicht gekomen. Zo levert het een structureel betere schilkwaliteit in poot- en consumptieaardappelen en kan het in zetmeelaardappelen de standaard chemische behandeling tegen Rhizoctonia volledig vervangen. Niettemin leven er nog veel vragen vanuit de praktijk over Serenade. Akkerbouw Koerier zet daarom de veertien meest gestelde vragen op een rij.

1: Wat is Serenade?

Serenade is een middel gebaseerd op de bacterie Bacillus amyloliquefaciens stam QST 713. Deze in de natuur voorkomende bacteriestam is effectief in het bestrijden van schadelijke bacteriën en schimmels zoals schurft en Rhizoctonia (zie ook vraag 5). Daarnaast heeft Serenade ook een groeibevorderende werking, verbetert het de opname van voedingstoffen en verlaagt het de productie van solanine in de aardappel (zie ook vraag 8).

2: Hoe werkt Serenade in aardappelen?

De sporen van bacteriestam QST 713 in Serenade vestigt zich - bij een bodemtoepassing - op het wortelstelsel van de aardappel. Daarna breidt het zich steeds verder uit met de groei van de wortels (kolonisatie). Tijdens deze groei produceren de bacteriën fungicide en bactericide stoffen. Op die manier worden schadelijk schimmels (en bacteriën) van de wortels geweerd of verdreven.

3: Waar leven de bacteriën in Serenade van?

e bacillus-bacterie leeft van de uitscheidingsproducten (exudaten) van de aardappelwortels. Zo lang de aardappel groeit – en de wortels dus exudaten uitscheidt – groeien de bacteriën ook verder.

4: Blijft er een bepaalde concentratie van bacteriën achter in de bodem?

Nee. Als de aardappelen geoogst zijn, sterven de bacteriën af en valt de concentratie in de maanden daarna terug naar de natuurlijke hoeveelheden die in de bodem aanwezig zijn. Dit betekent ook dat geen na-effect verwacht mag worden van eerdere toepassingen van Serenade.

5: Welk effect heeft Serenade op schurft en Rhizoctonia in aardappelen?

Serenade heeft een structureel positief effect op de schilkwaliteit van de aardappelen, zo is gebleken uit meerjarige proeven. Vier jaar lang is de ‘chemische standaard’ (volle dosering) vergeleken met toevoeging of vervangen van Serenade. Daarbij is in pootaardappelen (60 proefpercelen) aan een volle dosering chemie nog eens 5 l/ha Serenade toegevoegd en is in consumptie-aardappelen (40 proefpercelen) een halve dosering chemie gecombineerd met 5 l/ha Serenade. Hieruit kwam naar voren dat - in vergelijking met een volle dosering chemie - de schilkwaliteit met gemiddeld 3 procent verbeterde en het percentage Rhizoctonia met 1,5 procent verminderde. Ook is specifiek gekeken naar het effect op zilverschurft. Uit recente resultaten (2023) blijkt dat toepassing van Serenade voor een zilverschurft-afname van 31 procent heeft gezorgd (gemiddelde van 19 proefpercelen in poot-, consumptie- en zetmeelaardappelen).



In zetmeelaardappelen (43 proefpercelen) is de standaard chemische behandeling tegen Rhizoctonia vier jaar lang volledig vervangen door 5 l/ha Serenade. Hieruit kwam naar voren dat Serenade net zo’n goede werking heeft als chemie en dat overschakelen op Serenade dus prima kan.

6: Werkt Serenade ook tegen poederschurft?

Nee, niet echt. Alleen bij zeer lage niveaus met poederschurft lijkt er enig effect. Maar dat is te weinig om werkelijke effectiviteit hiertegen te claimen.

7: In hoeverre werkt Serenade tegen schadelijke bacteriën in pootaardappelen, zoals Pectobacterium brasiliense en Dickya solanea?

Serenade lijkt enig effect hiertegen te hebben, maar ook dat is te weinig om daar enige verwachtingen op te baseren.

8: Heeft Serenade nog andere (positieve) effecten?

Ja. Serenade geeft in aardappelen een kleine meeropbrengst van zo’n 3 procent ten opzichte van onbehandelde percelen.

Verder verbetert het middel de opname van voedingsstoffen, waardoor het een boost geeft aan de knolkwaliteit. Het gaat dan met name om calcium en ijzer, waarvan na toepassing van Serenade structureel hogere waardes in de knollen worden gevonden.

Ook heeft Serenade een gunstig effect op het solanine-gehalte (glyco-alkaloïden) in de aardappel, wat voor een langzamere en ook mindere groenverkleuring van de aardappelknol zorgt.

9: Hoe kan Serenade in aardappelen het beste worden toegepast?

Serenade kan worden toegepast als bodemtoepassing (veurbehandeling) tijdens het poten. Dat kan met behulp van een spuitelement (met een of meerdere doppen) direct achter het pootkouter. Het mooiste is wanneer het middel zoveel mogelijk rondom de knol komt te liggen. De knol mag door het middel geraakt worden; dat levert geen problemen op bij de opkomst. De dosering van Serenade is 5 l/ha. Dit kan gewoon toegevoegd worden aan de bestaande middelencombinatie in de tank.

10: Onder welke omstandigheden kan Serenade het beste worden toegepast?

Er zijn geen beperkende voorwaarden voor het gebruik van Serenade. Als er aardappelen gepoot kunnen worden, kan ook Serenade worden toegepast. De (bodem)temperatuur speelt daarbij geen rol. Ook is het middel niet specifiek gevoelig voor UV. Wél is het zo dat Serenade beter werkt bij groeizaam weer.

11: Is Serenade pH-gevoelig?

Nee. Serenade is zeer pH-tolerant. Dat geldt zowel voor de zuurgraad van de bodem als voor de zuurgraad van het water. Beide factoren spelen voor Nederlandse omstandigheden geen rol.

12: Kan Serenade gecombineerd worden met chemische middelen, andere biologische middelen en/of meststoffen?

Ja, dat kan. Vooralsnog zijn er geen nadelige effecten gevonden bij het combineren van Serenade met andere middelen of meststoffen. Belangrijk is wel dat de filters grover zijn dan 50 mesh, anders kunnen verstoppingen ontstaan.

13: Wat is de houdbaarheid van Serenade?

Serenade heeft geen beperkingen op het etiket staan voor betreft de houdbaarheid. Verder is het niet noodzakelijk om Serenade gekoeld te bewaren.

14: Moet Serenade in de bestrijdingsmiddelenkast worden opgeslagen?

Ja. Serenade is geregistreerd als gewasbeschermingsmiddel en moet daarom opgeslagen worden in de bestrijdingsmiddelenruimte.