,,Een paar van die grasjes tussen het graan? Ach, dat is allemaal vrij onschuldig. Die gedachte hebben telers achteraf misschien wat te lang vastgehouden, waardoor resistent Engels raaigras zich sterk heeft kunnen vermeerderen. In die zin is het een verwaarloosd probleem waar we nu de wrange vruchten van plukken.’’ Carl Pijls schetst in een paar zinnen hoe hij tegen de problematiek van resistent éénjarig Engels raaigras aankijkt. Hij ziet dat steeds meer akkerbouwers op de Zuid-Limburgse lössgronden ermee te maken hebben - met alle gevolgen van dien. ,,Graanpercelen die onder de 5 ton blijven steken en bietenpercelen die niet verder komen dan 40 ton. En dan zijn er ook nog gewassen die helemaal mislukken door overwoekering van resistent Engels raaigras. Vooral de laatste vier, vijf jaar is de schade flink gegroeid en gaat het niet meer om tientallen maar om honderden hectares. We moeten dus echt iets doen om deze ontwikkeling te stoppen’’, aldus de Agrea-man.
Waarschijnlijk zijn de resistente gras(zaden) in het verleden meegekomen met mest en hebben ze zich zo ongemerkt jarenlang kunnen verspreiden en vermeerderen. Daarnaast zou ook aangevoerd stro vanuit Frankrijk een mogelijke bron kunnen zijn. ,,Daar speelt het probleem van resistent Engels raaigras al wat langer; het zou niet vreemd zijn dat we die grassenresistentie met het stro hierheen hebben gehaald’’, zo stelt Leermakers.

Om een oplossing te vinden tegen resistent Engels raaigras is in 2022 een proefveld aangelegd op een zwaar vervuild perceel in Merkelbeek. ,,Daarbij hebben we de focus gelegd op de bestrijding van resistent raaigras in wintertarwe. Ten eerste omdat daarin de problemen vaak het grootst zijn, maar ook omdat een wintergewas meer mogelijkheden biedt voor bestrijding dan een zomergewas’’, zo legt Leermakers uit.
Pijls vertelt dat de meeste akkerbouwers nu vaak alleen een voorjaarsonkruidbestrijding uitvoeren. ,,Maar dat is bij lange na niet genoeg om resistent raaigras af te stoppen. We moeten daarom ook in het najaar actie ondernemen.’’

In de proef is gewerkt met drie opvolgende maatregelen: ploegen, een najaarsbestrijding en een voorjaarsbestrijding. De eerste maatregel - ploegen - lijkt (landelijk bezien) voor de hand liggend, maar voelt voor veel Zuid-Limburgse akkerbouwers als een stap terug in de tijd. ,,Bijna elk bedrijf onder Sittard is vanwege de geldende erosieverordening overgestapt op niet-kerende grondbewerking. Zeker voorafgaand aan wintergraan is NKG al jaren dé standaard teeltmethode. Het is dus best een thema om weer te moeten ploegen, temeer NKG bewezen voordelen heeft voor bodem en structuur.
Bovendien hebben veel bedrijven niet eens een ploeg meer’’, zo weet Pijls. Hij benadrukt overigens dat ploegen voorafgaand aan wintergewassen nog steeds mag binnen de regels van de erosieverordening. ,,Het is dus uiteindelijk een kwestie van willen.’’

Uit de proef blijkt dat met de drietrapsraket van ploegen, najaars- en voorjaarsbestrijding prima resultaten worden behaald tegen resistent Engels raaigras. Leermakers laat zien dat er op het veld in Merelbeek na het ploegen nog een kleine 900 resistente aren per 9 vierkante meter (3 x 3 m) zijn overgebleven. Na een herfstbespuiting met een bodemherbicide (Herold) zijn dat er nog maar 10 per 9 m² en na een voorjaarsbespuiting (Cossack Star) zijn alle grasplanten verdwenen. ,,Met deze drietrapsraket kun je dus een volledige bestrijding bereiken en dat is ook echt nodig om de vermeerdering te stoppen. Elke overgebleven resistente plant kan immers weer duizenden nieuwe resistente zaden verspreiden’’, zo stelt hij.
De Crop Advisor beseft dat een 100-procent bestrijding (zoals in de proef) in de praktijk niet altijd haalbaar zal zijn. Hij wijst daarvoor op de zeer natte herfst van afgelopen jaar, waarbij maar weinig telers de kans hebben gekregen om een najaarsbespuiting uit te voeren. ,,Dan mis je dus al een zeer belangrijke slag die je eigenlijk niet meer goed kunt maken.’’
Hoe dan ook is het raadzaam om (na de voorjaarsbespuiting) alle overgebleven grasplanten - en in ieder geval de pluimen - te verwijderen zodat ze geen zaad meer kunnen vormen. ,,Ik weet dat dit een flinke opgave kan zijn voor de telers, maar het is wel de enige manier om echt af te komen van resistent raaigras. Het moet compleet, anders komen we niet van de problemen af’’, zo benadrukt de Crop Advisor nog maar eens.

Vooruitblikkend op komend seizoen raden beide mannen alvast aan om - op probleempercelen - alle mogelijkheden aan te grijpen om resistent Engels raaigras aan te pakken. Zo kan er in wintergraan na het ploegen eventueel nog een vals zaaibed worden gemaakt, waarna alle onkruiden voor het zaaien worden afgebrand met Roundup. Verder is het zaak om ook in andere gewassen binnen het bouwplan een structurele bestrijding aan te houden. In maïs zijn daarvoor goede mogelijkheden met bodemherbiciden en in aardappelen zijn Sencor, Challenge en Gofor prima opties om grassen op te ruimen.
Tot slot benadrukt Leermakers dat de resistentie-problematiek in Engels raaigras niet alleen in Zuid-Limburg speelt, maar dat ook in Noord-Holland en Groningen al percelen met resistent raaigras zijn opgedoken. Wat hem betreft geldt dit als ‘wakeup call’ voor heel Nederland. ,,Hou goed in de gaten welke grassen er na een bespuiting overblijven en bespreek dit met je adviseur. Laat het in ieder geval niet een jaartje lopen, want dan loop je straks jarenlang achter de feiten aan.’’