Luisbestrijding gaat de komende jaren veel moeilijker worden
Praten over de bestrijding van luis in ijsbergsla? Niels Zuurbier van UZ Vegetables in Heerhugowaard (N-H) vindt het prima. ,,Maar dan wil ik me eerst eens goed uitspreken over het huidige gewasbeschermingsmiddelenbeleid. Want dat gaat he-le-maal de verkeerde kant op'', zegt hij in zeer duidelijke bewoordingen. CAV Agrotheek-directeur Nico van Langen - die ook bij het gesprek aanwezig is - deelt de zorg van Zuurbier volmondig. ,,Er gaan de komende jaren heel veel gaten vallen en dat gaat echt tot problemen leiden.''
,,Het is gewoon een hele domme beslissing geweest om zaadcoatings te verbieden. Alle groentetelers boeren daardoor enorm achteruit en het milieu is er op geen enkele wijze mee geholpen.'' Niels Zuurbier, directeur van UZ Vegetables laat er geen misverstand over bestaan: hij is echt boos en gefrustreerd over de manier waarop momenteel met voor de sector belangrijke gewasbeschermingsmiddelen wordt omgesprongen. ,,Als we zo doorgaan met het verbieden en uitfaseren van middelen gaat er écht voedselschaarste ontstaan; daar ben ik van overtuigd'', zegt hij met een ernstige blik. En Zuurbier heeft recht van spreken: behalve (grootschalig) ijsbergslaen spitskoolteler is hij ook vakgroepvoorzitter Vollegrondsgroenten bij LTO Nederland. ,,Als ik zie welke veranderingen er op het gebied van gewasbescherming nog op ons afkomen, dan kan ik eigenlijk alleen ongerust zijn. Sommige collega's denken nog steeds dat het zo'n vaart niet loopt, maar ik kan je zeggen: dat doet het dus wél.'' Zuurbier vertelt de afgelopen jaren aan diverse projecten te hebben deelgenomen met als doel om middelen met een minder goed milieuprofiel uit te faseren. ,,De meeste projecten zijn voortijdig stopgezet of hebben geen vervolg gekregen, gewoon omdat bleek dat er zonder een fatsoenlijk gevulde chemiekast teveel luizen of rupsen in de sla achterbleven. Wat ik maar zeggen wil: milieuvriendelijk geteelde sla wil iedereen, maar niet wanneer er beestjes in het product achterblijven.''
Situatie ronduit zorgelijk
Ook Nico van Langen, directeur bij CAV Agrotheek, noemt het wegvallen van een groot aantal gewasbeschermingsmiddelen ronduit zorgelijk. Vooral de basis waarop dat gebeurt steekt hem. ,,We hebben in Nederland het meest veilige en gezonde voedsel dat er bestaat. En er zijn talloze instanties die de risico's voor mens en milieu beoordelen en in de gaten houden. Dat is goed, mits de feiten daarbij leidend blijven. Wat ik nu zie is dat veel middelen door onduidelijke, rammelende
of zelfs niet-wetenschappelijke onderzoeken in het verdachtenbankje worden gezet. Daardoor krijgen ze vroeg of laat de doodsteek, vaak totaal onverdiend.'' Zuurbier knikt ondertussen instemmend en zegt: ,,We moeten er als telers - en ook als LTO - veel harder ingaan. De tijd van afwachten is voorbij; we moeten véél duidelijker maken dat we een goed gevulde middelenkast nodig hebben om gezond en veilig voedsel te telen!''
Dunne basis
Bij de tweede kop koffie gaat het gesprek dan toch over de luisbestrijding in ijsbergsla. Volgens Zuurbier zorgt het relatief koele voorjaar ervoor dat er tot dusver (laatste week mei, red.) nog geen grote problemen zijn op dit vlak. Niettemin moet er vanwege het verbod op zaadcoating wel aanzienlijk meer gespoten worden dan vorig jaar. En daarvoor zijn letterlijk alle beschikbare middelen nodig. Dit seizoen is de (voorlopige) strategie om de middelen Movento of Batavia in te zetten in de periode van week 2 tot en met week 6. In de laatste week volgt dan nog een bespuiting met Sivanto Prime. Van Langen verwacht dat dit schema voorlopig een goede bescherming biedt tegen luizen, maar geeft ook aan dat het maar op twee werkzame stoffen leunt (spirotetramat en flupyradifurone, red.). ,,Gelukkig laten beide stoffen geen resistentie zien, maar een dunne basis is het wel. We zullen daarom ook alle andere mogelijkheden om luis onder de duim te houden moeten aanboren, al is het maar omdat er telkens weer nieuwe fysio's opduiken die steeds moeilijker te bestrijden zijn'', zo benadrukt hij. Het gebruik van resistentie rassen is volgens Zuurbier voorlopig maar een klein deel van de oplossing. Hij vertelt dat 13 van de 15 ijsbergslarassen op het bedrijf resistent zijn tegen de groene slaluis (Nasonovia-resistentie). ,,Daarmee houden we de Nasonovia weliswaar redelijk goed de duim, maar andere schadelijke luizen niet.''
Geen wonderen verwachten
Ook de inzet van biologische middelen draagt volgens Zuurbier 'enigszins' bij aan de luisbestrijding, maar zal de effectiviteit van chemie vooralsnog niet kunnen vervangen. Omdat Zuurbier naast 200 hectare gangbare ijsbergsla ook 4 hectare biologisch teelt, heeft hij de afgelopen jaren enige ervaring opgedaan met biologische middelen, waaronder Flipper. Hij vertelt: ,,Voor een optimale bescherming moet er voortdurend een laagje middel op de sla liggen. Daarvoor moet je het vaak en consequent toepassen. Maar dat betekent nog niet dat de sla net zo schoon blijft als met chemische gewasbeschermingsmiddelen. Dat mogen we best wel wat meer duidelijk maken: biologische middelen zijn geen wondermiddelen.'' Als laatste haalt Zuurbier het versterken van de bodem aan, waardoor gewassen weerbaarder worden tegen ziekten en plagen. ,,Ook hier werken we voortdurend aan, onder andere door compost, champost en zuurstofrijke mest, zoals omgezette mest en vaste
mest, te gebruiken.'' Maar net als met de biologische middelen mogen hier wat hem betreft geen wonderen van worden verwacht. ,,Je kunt de bodem geweldig op
orde hebben, maar dat betekent niet dat er dan geen luis meer in de sla komt. Ik zeg het daarom nog maar een keer: als we geen schimmels, rupsen, luizen of
ander ongedierte in sla willen, dan horen chemische gewasbeschermingsmiddelen er gewoon bij.''