Bonenspintmijt zorgt sluipenderwijs voor veel schade
Een sluipend gevaar dat ongemerkt grote schade kan veroorzaken in zetmeelaardappelen. Zo omschrijft Mark Karstenberg uit Nieuw-Dordrecht (Dr.) de bonenspintmijt. Afgelopen seizoen liep hij op een aantal van zijn percelen forse schade op door dit piepkleine beestje.
,,Om eerlijk te zijn heb ik er nooit veel aandacht aan besteed. Ja, ik zag wel eens van die dode plekken in de aardappelen langs een slootkant of perceelsrand. Maar dat het uit kon groeien tot zo'n enorme schade in de aardappelen, dat had ik nooit verwacht.'' Mark Karstenberg blikt kort terug op het 'onaangename bezoek' van de bonenspintmijt. Afgelopen zomer sloeg dit voor velen nog vrij onbekende insect hard toe in een aantal van zijn percelen.
Mark Karstenberg heeft samen met zijn broer Jeroen een akkerbouwbedrijf in Nieuw-Dordrecht (Dr.). Op een areaal van 120 hectare verbouwen ze zetmeelaardappelen (60 ha), suikerbieten (30 ha) en gerst (25 ha). 5 hectare is grasland voor paarden.
Grote haarden
Bonenspintmijt kun je met het blote oog niet zien, alleen met de loep, zo weet de akkerbouwer. ,,Ze veroorzaken eerst heel veel kleine vlekjes of spetters op het blad, waardoor het wat aan gebreksziekte doet denken. Maar die vlekken worden al gauw groter, waarna de hele plant afsterft. Rondom die kern met volledig afgestorven planten ontstaat telkens weer een nieuwe zone met gevlekt blad. En dat gaat allemaal razendsnel.''
Waren het aanvankelijk nog kleine haardjes die hooguit enkele meters het perceel in trokken; al gauw werden dat grote haarden die zomaar een meter of vijftig het perceel 'inwaaiden'. De schade voor het bedrijf was dan ook aanzienlijk. ,,Op vier percelen kwamen we uiteindelijk niet verder dan 25 ton per hectare. Dat had deels ook met de droogte te maken - we kunnen namelijk niet beregenen - maar zéker ook met de bonenspintmijt. Planten sterven immers helemaal af als de bonenspintmijt op bezoek is geweest; daar oogst je dus helemaal niks van. De schade loopt daardoor al gauw in de honderden euro's per hectare.''
Een typisch beeld van schade door bonenspintmijt: blad met veel kleine vlekjes, die enigszins doen denken aan gebreksziekte.
Movento
In samenspraak met adviseur Johan Kunst van Agriant heeft Karstenberg half augustus een bespuiting uitgevoerd tegen bonenspintmijt. Daarvoor is pleksgewijs, in een cirkel van 6 tot 9 meter rondom de haarden, met het middel Movento gespoten. De resultaten waren helaas nogal wisselend. ,,Op sommige plekken heeft het gewerkt, op andere helemaal niet'', zo blikt de akkerbouwer terug. De tegenvallers wijt hij aan het feit dat de planten al teveel in groei stilstonden, waardoor er nauwelijks nog sapstroom was. ,,En dat is wel nodig om dit systemische middel goed door de planten te verdelen. Dat is misschien wel de belangrijkste les die we geleerd hebben: de planten moeten fit genoeg zijn om het middel op te kunnen nemen, anders is zo'n bespuiting weggegooid geld.''
Serieuze bedreiging
Karstenberg houdt er rekening mee dat de bonenspintmijt wel eens een 'blijvertje' kan worden. ,,Het grootste gevaar is dat dit beestje ongemerkt vanuit slootranden en ruigtes het perceel binnen sluipt en zich bij droog weer explosief vermeerdert. Je moet er heel vroeg bij zijn om hem af te stoppen, want terugdringen is bijna niet te doen, zo weten we inmiddels. In Duitsland spuiten sommige telers al preventief langs perceelsranden; dat geeft wel aan hoe hardnekkig het probleem is.'' Zelf probeert de akkerbouwer de plaag tegen te gaan door de sloot- en perceelsranden meteen na de oogst te maaien. Hoe effectief dat is, durft hij niet zeggen. ,,Ik hoop dat de bonenspintmijt zo minder kans heeft om de winter te overleven. Hoe dan ook: we houden het beestje vanaf nu scherp in de gaten!''