UIEN: 'Fusarium vraagt om een brede, structurele aanpak'

'Een groot, sluipend en vaak onderschat gevaar dat elk jaar weer nieuwe slachtoffers maakt'. Met deze woorden schetst Mark Ermers van Cebeco Agro de alsmaar toenemende problemen met Fusarium in uien. Om deze bodemziekte zoveel mogelijk de kop in te drukken, moet deze op alle mogelijke manieren – geïntegreerd – worden aangepakt, vindt de uienspecialist. De meeste mogelijkheden daarvoor liggen wat hem betreft aan de 'voorkant' van de teelt, zoals een voldoende ruime rotatie, een gezonde, weerbare bodem en de juiste rassenkeuze. Daarnaast hebben telers ook de mogelijkheid om – voorafgaand aan het zaaien – een grondtoepassing met Rudis uit te voeren.

Mark Ermers: 'Fusarium vraagt om een brede, structurele aanpak'

Hoe groot is het Fusarium-probleem in Nederland?

,,Fusarium is de laatste jaren uitgegroeid tot de meest schadelijke bodemziekte in uien. De schimmel overleeft minimaal 15 jaar in de grond en toont het zich vooral onder minder goede groeiomstandigheden, en dan vaak het eerst op kopakkers en in spuitsporen.

Uit onderzoek van Uireka weten we inmiddels dat vooral Fusarium oxysporium f. sp.cepea de grote boosdoener is. Het merendeel van alle besmetting wordt door deze soort veroorzaakt, zo is in diverse tests vastgesteld. Met een binnen Uireka ontwikkelde biotoets via TaqMan- detectie, is de cepea-variant al in een vroeg stadium te detecteren op plantmateriaal en in grondmonsters. Bovendien kun je met deze biotoets de schimmel ook kwantificeren, waardoor je – samen met de perceelsgegevens – kunt voorspellen wat de fusariumdruk gaat zijn en welke maatregelen je als teler kunt nemen.''

Dat klinkt als een tamelijk revolutionaire ontwikkeling…

,,Dat is het ook! Het lijkt zelfs mogelijk om de biotoets in de toekomst mee te nemen in de reguliere grondbemonstering. Dat zou een enorme voorgang zijn om de Fusarium-schimmel in een vroeg stadium te voorspellen en er maatregelen tegen te nemen.

Ook wordt binnen Uireka bekeken of er iets te zeggen valt over schadedrempels en over welke waardplanten de schimmel vermeerderen of juist verminderen. En ook daar boeken we elk jaar vooruitgang. Wat dat betreft kun je het Uireka-onderzoek gerust baanbrekend noemen.’’

Welke maatregelen kun je als teler nemen tegen Fusarium?

,,Als eerste is het belangrijk om te beseffen dat Fusarium niet alleen de kwaliteit en kwantiteit van de eerstvolgende oogst negatief beïnvloeden, maar dan ze ook steeds meer knagen aan de continuïteit van de teelt als geheel. Maatregelen moeten dus verder reiken dan de eerstvolgende teelt en ook de oogsten na drie of vier rotaties veiligstellen.

De belangrijkste maatregelen tegen Fusarium zie ik daarom vooral aan de 'voorkant' van de teelt. Dat wil zeggen: de juiste perceelskeuze, een ruime vruchtwisseling (beter 1-op-8 in plaats van 1-op-6), een goede bedrijfshygiëne en een slimme rassenkeuze. Hier moet je als teler hoe dan ook mee aan de slag.''

Fusarium is de laatste jaren uitgegroeid tot de meest schadelijke bodemziekte in uien.

Uientelers hebben ook de mogelijkheid om voor het zaaien een grondbehandeling met het middel Rudis uit te voeren tegen Fusarium. Wat mogen ze daarvan verwachten?

,,De grote plus van Rudis is dat je er een belangrijk stuk van de opbrengst mee zeker kunt stellen. Uit meerjarige proeven is gebleken dat er bij een gemiddelde fusariumbesmetting ongeveer 30 procent minder uien worden aangetast na toepassing van het middel. Of anders gezegd: bij gebruik van Rudis blijft er gemiddeld 30 procent meer verkoopbaar product over. Bij zwaar besmette percelen ligt de schade door Fusarium tot 20 procent lager. Het is dus al heel gauw rendabel om Rudis op licht besmette percelen in te zetten.''

Werkt Rudis evengoed op witrot als op Fusarium?

,,Ja, voor beide ziekten geldt ongeveer eenzelfde percentage verhoging van het aantal gezonde uien. In de praktijk wordt Rudis nogal eens aangeduid als 'Fusariumbestrijder', maar tegen witrot werkt het dus zeker zo goed. En misschien goed om ook nog eens te benadrukken: met Rudis haal je de problemen met witrot en Fusarium niet weg. Preventieve maatregelen om deze ziekten te voorkomen moeten echt op nummer één staan!''

Tot slot: zijn er aspecten waar je rekening mee moet houden bij het inzetten van Rudis?

,,Belangrijk is om direct contact met uienzaad te vermijden. De werkzame stof – prothioconazool – kan namelijk fytotoxisch zijn voor het zaad. Het heeft daarom de voorkeur om de grondtoepassing vóór de laatste grondbewerking uit te voeren, zodat het middel optimaal door de toplaag wordt verdeeld.''