Akkerbouwer en loonwerker Tim Pomper uit Hijken (Dr.) zette afgelopen seizoen het nieuwe teelt- en onkruidbestrijdingssysteem Conviso® Smart/One in op een zeer vuil bietenperceel. ,,Begin mei lag er een dichte deken van melde over het land. De bietenplantjes daartussen moest je écht zoeken'', zo vertelt hij. Met twee bespuitingen kreeg hij het perceel weer helemaal schoon.
Tim Pomper (rechts) heeft een akkerbouw- en loonbedrijf in Hijken (Dr.). De akkerbouwtak omvat ca. 285 hectare. Hierop worden zetmeelaardappelen (125 ha), consumptie-aardappelen (30 ha), TBM-pootgoed (15 ha), zomergerst (70 ha) en suikerbieten (45 ha) verbouwd. De loonwerktak behelst vrijwel alleen werkzaamheden voor de akkerbouw, alsmede grondverzet en mestverwerking. Jan Kunst (links) is teeltadviseur bij WPA Robertus en regio-adviseur (agrocontractor) bij Cosun Beet Company.
,,Een beter jaar dan 2018 en 2019. En dat hadden we ook hard nodig om eindelijk weer eens wat aan de bieten te verdienen.'' Met deze woorden blikt Tim Pomper terug op het afgelopen bietenseizoen. Hoewel de start lastig was door verstuiving en droogte, viel de opbrengst met 85 tot 90 ton netto uiteindelijk niet tegen. Volgens Pomper zijn deze kilo's ook hard nodig om het matige suikergehalte van gemiddeld 15,5 procent en hoge kosten om luizen en Cercospora te bestrijden enigszins te compenseren. ,,Hopelijk gaat de bietenprijs de komende jaren weer wat omhoog. Zeker in dit gebied, waar bieten belangrijk zijn in het bouwplan, zou dat een flinke slok op een borrel schelen.''
Jan Kunst – die ook bij het gesprek aanwezig is – knikt ondertussen instemmend. De adviseur van WPA Robertus en tevens agrocontractor bij Cosun Beet Company kent de zorgen rondom de bietenteelt maar al te goed. Met name de bestrijding van Cercospora vormt een steeds grotere uitdaging. ,,Er zijn telers die vijf keer moeten spuiten om de schade binnen te perken te houden. Dat is echt een zorgelijke ontwikkeling'', zegt hij. Daarnaast ziet hij ook de vergelingsziekte steeds meer oprukken richting het Noorden. ,,Inmiddels heeft een kwart tot een derde van alle percelen in Noordoost-Nederland ermee te maken, al blijft de schade hier nog vaak beperkt tot een paar vlekjes. Niettemin zullen we scherp moet blijven op de luisbestrijding. Want we weten van onze Zuidelijke collega's hoe groot de schade kan zijn...''.
Ondanks deze zorgen merkt Kunst dat akkerbouwers in zijn werkgebied vertrouwen houden in de bietenteelt. ,,Het areaal bieten groeit hier nog steeds licht en het dieptepunt voor wat betreft de bietenprijs lijken we achter de rug te hebben. Bovendien heeft de bietensector de afgelopen jaren laten zien dat het veel problemen de baas kan, onder andere door de constante ontwikkeling van nieuwe, resistente rassen tegen Rhizomanie, bietencystenaaltjes en Rhizoctonia. Dat geeft hoe dan ook houvast voor te toekomst.''
Nog zo'n nieuwe ontwikkeling is Conviso® Smart, een technologie waarbij het bietenzaad tolerant is gemaakt voor herbiciden uit de categorie ALS-remmers. ALS-remmers zijn zeer breedwerkende onkruidbestrijders, die normaal gesproken zeer schadelijk zijn voor bieten. Door de ingebouwde tolerantie kunnen deze middelen echter zonder problemen worden toegepast.
Conviso Smart vormt een vaste combinatie met het herbicide Conviso One. Dit middel bevat de werkzame stoffen foramsulfuron en thiencarbazone-methyl die samen een zeer brede werking hebben op breedbladige en grasachtige onkruiden. Daarnaast heeft het ook een goede nevenwerking op wortelonkruiden en aardappelopslag.
De afgelopen twee jaar is op verschillende plekken in Nederland ervaring opgedaan met Conviso Smart/One. Zo ook bij Pomper. ,,Afgelopen seizoen hebben we meegedraaid met een heel vuil bietenperceel. Een jaar eerder stonden daar aardappelen die vanwege de droogte heel slecht op gang waren gekomen. Het gewas bleef daardoor lange tijd open, waardoor er enorm veel onkruid in kwam. We wisten dus dat er een flinke onkruiddruk zou ontstaan'', vertelt de bietenteler. Via Jan Kunst kwam hij op het spoor van Conviso en werd op 18 april ruim 8 hectare van het resistente ras Smart Jitka KWS gezaaid. Al gauw na het zaaien ontwikkelde zich een enorme deken van melde over het perceel. Ter illustratie laat Kunst een foto zien van het perceel. ,,Kijk, zo zag het er eind april uit. Je moet echt goed zoeken om de bietenplantjes tussen de melde te vinden. Sommige meldes stonden zelfs al in het 6-bladstadium. Als ik dit nog met het gangbare LDS-systeem aan zou moeten pakken, dan zou me het zweet wel even uitbreken'', aldus de adviseur.
De eerste bespuiting met Conviso One (0,5 l/ha) werd op 4 mei uitgevoerd, gevolgd door een tweede bespuiting (0,5 l/ha) op 29 mei. En dat pakte volgens beide mannen erg goed uit. ,,Door de aanhoudende droogte hadden we aanvankelijk even wat zorg over de werking van het middel. Maar toen we de tweede bespuiting na een klein buitje hadden uitgevoerd, ging het allemaal razendsnel. Binnen een paar dagen waren alle meldes dood en groeiden de bieten er zonder moeite overheen'', zo blikt Pomper terug. Uiteindelijk bleek het 'Coviso-perceel' met een opbrengst van 92 ton netto zelfs het beste bietenperceel van het seizoen, al zegt hij daar wel bij dat het om verse grond ging waar in het verleden amper bieten op hebben gestaan.
Kunst voegt toe dat het ras Smart Jitka KWS op de Rassenlijst weliswaar 8 tot 9 procent lager scoort in opbrengst dan gemiddeld, maar dat dit 'gat' in de praktijk vaak niet meer dan 4 of 5 procent is omdat de bieten veel minder 'gepest' worden door de herbiciden. Ook verwacht hij dat de toekomstige Conviso-rassen qua opbrengst steeds dichter tegen de gangbare rassen aan kruipen. ,,Over een paar jaar kan dat gat wel eens helemaal gedicht zijn'', zo verwacht hij.
Een groot voordeel van Conviso One is dat er maar twee keer gespoten hoeft te worden. Dat scheelt niet alleen veel tijd (en dus kosten), maar maakt de onkruidbestrijding ook veel flexibeler. ,,De eerste keer spuit je in het 2- tot 4- bladstadium. De tweede keer pas zo'n drie tot vier weken later – zo rond het 8-bladstadium. Je hoeft daardoor veel minder rekening te houden met de weersomstandigheden dan bij de conventionele manier van spuiten'', zo weet Kunst.
De kosten van het Coviso Smart-concept zijn volgens hem min of meer vergelijkbaar met die van de gangbare bietenteelt. Hij rekent voor dat de combinatie van een tolerant ras en twee bespuitingen met Conviso One + olie rond de €500 per hectare uitkomt. Voor een 'normaal' bietenras + vijf keer een gangbare LDS-bespuiting (incl. stuifdekbestrijding) is dat bedrag ongeveer hetzelfde.
Voor de komende jaren staat een geleidelijke introductie van het Conviso-concept op stapel. Dat is deels ingegeven doordat er nog maar beperkt ALS-tolerant zaad beschikbaar is, maar ook om telers en adviseurs ervaring op te laten doen met het systeem. Stond er afgelopen seizoen zo'n 300 hectare Conviso-bieten op de Nederlandse akkers, dit jaar zal dat rond de 1100 hectare zijn.
Kunst vertelt dat er in zijn werkgebied een kleine 200 hectare wordt uitgezaaid. Daarbij ligt de focus vooral op zeer onkruidrijke percelen en percelen met wilde bieten, want daar is met Conviso Smart de meeste winst te behalen. ,,Landbouwkundig gezien is het een heel mooi concept, temeer het milieuprofiel van Conviso One ook nog eens beter is dan dat van het gangbare LDS-systeem. Ik hoop daarom dat we dit systeem de komende jaren verder uit kunnen rollen, want voor dit gebied – met een grote onkruiddruk – is het hoe dan ook een aanwinst'', zo besluit de adviseur.