Terug
Fruittelers aan de slag met easyFlow
sluiten

uitgave april 2017

Fruitteelt Koerier

Randwijk de centrale plek voor onderzoek, demonstratie en innovatie

De proeftuin in Randwijk heeft een spannende periode achter de rug. Met het verdwijnen van het Productschap Tuinbouw in 2014, ontstond onzekerheid over het voortbestaan van de enige overgebleven praktijkonderzoeklocatie voor de fruitteelt in Nederland. Randwijk, toen nog onder beheer van Wageningen UR, was sterk gericht op grote onderzoeksprojecten.

Projecten waarvoor de overheid steeds minder geld beschikbaar stelt. Om te kunnen overleven, moesten de banden met de praktijk worden aangehaald en de exploitatie goedkoper worden, om nieuw onderzoek binnen te halen. Om dit te kunnen bereiken werd het beheer van de proeftuin overgedragen aan adviesdienst Fruitconsult. Wageningen Plant Research (WPR) huurt nu onderzoekspercelen terug, terwijl Fruit Consult op de rest van het 18 hectare tellende bedrijf de demo’s coördineert en zelf fruit produceert. Samen betrekken ze zoveel mogelijk andere partijen erbij. ,,In die omschakeling zitten we nog volop'', zegt Van der Steeg even later in het kantoor van Fruitconsult; een oude bedrijfswoning op de hoek van het complex. ,,Het wegvallen van Randwijk mocht gewoon niet gebeuren. Dat was gelukkig een breed gedragen gevoel in de sector, want het is beslist geen Fruitconsult-feestje geworden. Vanaf begin af aan hebben we samengewerkt met verschillende partijen: WPR, CAF (Centrale Adviesdienst Fruitteelt) en de NFO (Nederlandse Fruittelers Organisatie) doen zowel financieel als organisatorisch mee. En ook toeleveranciers en afnemers helpen mee om van Randwijk dé centrale plek te maken voor onderzoek, demonstratie en innovatie.'' Op het ogenblik bestaat de proeftuin uit 7 ha appel, 5 ha peer en 1 ha pruim en kers. Van het pitfruit is 3 ha biologisch, de uitbreiding met een hectare peer in 2017 meegeteld. Het kleinfruit wordt beheerd door WPR en Delphy en valt niet onder de proeftuin. ,,Maar het schurkt er wel tegenaan. We hebben een prima samenwerking.'' Nieuw is dat de proeftuin zelf ook leverancier van fruit is geworden. Steeds minder grond ligt braak en zoveel mogelijk fruit gaat weg voor de verkoop. ,,Soms moeten we de oogst vernietigen, bijvoorbeeld omdat het gaat om spuitproeven. Maar daar waar mogelijk, zetten we het af. Ook dat draagt bij om het geheel rendabel te maken'', aldus Van der Steeg.

Supporters

Volgens de proeftuinbeheerder slaat de nieuwe opzet aan. Randwijk is volgens hem op weg om uit te groeien tot dé ontmoetingsplek van de fruitteeltsector. Dat blijkt onder meer uit de stijgende bezoekersaantallen ,,In 2015 kwamen hier 1.200 bezoekers, in 2016 waren dat er al 2.200. Je merkt dat de combinatie van onderzoek en demonstratie gewaardeerd wordt. De betrokkenheid groeit. Fruittelers komen inspiratie opdoen, ze krijgen informatie over de laatste inzichten en denken mee over nieuwe ontwikkelingen. Op die manier komen innovaties ook sneller in de praktijk.'' Voor 175 euro per jaar kunnen fruittelers 'supporter' worden van de proeftuin. In ruil daarvoor krijgen ze toegang tot de nieuwste onderzoeksresultaten en een extra bijeenkomst op de proeftuin. Op dit moment zijn er al 260 supporters. Het streven van de organisatie is om de overgrote meerderheid van de professionele fruittelers in Nederland aan boord te krijgen. ,,Dat is een belangrijke stimulans'', zegt Van der Steeg. ,,Natuurlijk zijn telers ook op andere manieren met ons verbonden, bijvoorbeeld via het onderzoek naar de clubrassen.''

Medewerkers van de proeftuin in Randwijk spannen een hagelnet over een biologisch beheerd appelperceel. Een steeds groter deel van de proeftuin wordt overkapt.

Driftreducerende doppen

Telers tonen vooral belangstelling voor onderzoek dat leidt tot praktische, nieuwe inzichten. Van der Steeg somt een aantal in het oog springende proeven op: ,,We hebben een mooie snoeiproef in peer, waarbij we in plaats van vier, drie gesteltakken aanhouden en in meer of juist mindere mate op jong hout snoeien. We hadden altijd al het idee dat de vruchten hierdoor langer en groter worden, maar hebben dat nu kunnen aantonen. Dat soort kennis, daar kun je meteen wat mee. Ook is op de proeftuin drie jaar lang uitgebreid onderzoek gedaan naar het gebruik van driftreducerende doppen. Telers waren daar eerst huiverig voor, maar ondanks het gebruik van een grovere druppel lijdt de werking van de middelen er niet onder. Verder is er doorlopend onderzoek naar nieuwe rassen; perenrassen met een rode blos, het nieuwe biologische ras Natyra, een vergelijking van kersenrassen en natuurlijk de verschillende Elstarmutanten. Er staat veel Elstar-aanplant van tien jaar en ouder in Nederland. Dat betekent dat over vijf jaar een grote groep telers een keuze moet gaan maken voor herinplant.

Er komen nu een stuk of drie mutanten bovendrijven die daarvoor goede kandidaten zijn.'' Op het gebied van gewasbescherming noemt hij het onderzoek naar het nieuwe biologische middelen en technieken. ,,Groene gewasbescherming is een steeds belangrijker thema: hoe spaar je natuurlijke vijanden? Oorwormen bijvoorbeeld zijn belangrijk voor het bestrijden van de perenbladvlo. En wat doen groene middelen? Telers willen eerst bewijs zien dat het werkt, tegen acceptabele kosten. Supermarkten stellen steeds hogere eisen, en fruittelers willen daar best in mee, maar het moet natuurlijk wél kunnen.''

Fieldlab

De jongste ontwikkeling op de fruitteeltproeftuin is het opzetten van een Fieldlab. In samenwerking met onder meer NFO, worden daarin allerlei technieken verkend die fruittelers in de toekomst kunnen gebruiken als hulpmiddel bij de teelt. Nu al worden op verschillende plekken in Nederland dronebeelden en andere teeltdata verzameld. Maar de grote vraag is blijft: wat doe je ermee? ,,De komende jaren worden de mogelijkheden verkend. Ook de zelfrijdende spuit rijdt hier al rond. Op die manier komen allerlei nieuwe ontwikkelingen bij elkaar'', aldus Van der Steeg. Hij put hier veel vertrouwen uit voor de toekomst van de proeftuin. ,,Het is best een worsteling om de exploitatie rendabel te houden. Wat dat betreft moeten we ons nog bewijzen. Maar we merken wel dat het vertrouwen groeit en dat mensen enthousiast worden van de dingen die hier gebeuren. Als je bedenkt dat er twee jaar geleden een complete oude onderzoeksstructuur is weggevallen, dan is dit een heel mooi resultaat.''

Diverse partijen uit het bedrijfsleven dragen de proeftuin een warm hart toe.

+Colofon