Het is eind november wanneer we Agro-Farm GmbH bezoeken. Het bedrijf ligt amper 20 kilometer ten noordwesten van Berlijn, maar de omgeving oogt nog opvallend leeg en landelijk. ,,Landbouw heeft hier in het Brandenburger Havelland nog steeds een voorname plaats, maar de stad is hier nooit ver weg'', zegt Dirk Peters bij de ontvangst. Hij merkt het bijvoorbeeld aan de moeizame werving van personeel. ,,We hebben hier nu drie stagiaires lopen, maar ik vrees dat we die allemaal kwijtraken aan Berlijn. Die stad heeft nu eenmaal een grote aantrekkingskracht op jongeren.''
Tijdens een rondje langs de talrijke percelen en bedrijfsgebouwen is te zien dat er - zo net voor de winter - nog steeds wat percelen korrelmaïs vast staan. ,,Dat komt door de enorme hoeveelheid regen die hier de afgelopen zomer in het gebied is gevallen'', vertelt Peters. Hij laat daarvoor een aantal foto's zien van percelen die volledig onder water stonden en daardoor amper nog oogstbaar waren. ,,Zelf zijn we zo'n 20 hectare kwijtgeraakt door het water. En dat valt nog mee; er zijn genoeg bedrijven hier in de buurt waar de schade veel groter is.''

Peters toont zich tijdens het bezoek een enthousiaste en gedreven verteller. En al gauw wordt duidelijk dat hij een grote fan is van 'die Holländer'. Hij vertelt over de 'imponierende' havenstad Rotterdam die hij pas geleden bezocht, de 'eindrucksvolle' landbouwbedrijven en de 'unglaubliche' producties die tomaten- en paprikatelers in het Westland uit hun planten weten te halen. Natuurlijk weet hij dat hoge producties lang niet altijd een garantie zijn voor goede bedrijfsresultaten. Maar toch: ,,jullie Nederlanders zijn nog steeds hét gidsland als het om efficiënte landbouw gaat'', zo wil hij toch maar even gezegd hebben.

Dirk Peters is sinds 1997 bedrijfsleider en aandeelhouder van Agro-Farm GmbH. Hij vertelt dat het bedrijf al meerdere generaties in de familie zit en dat de binding met het 'eigen land' - ook tijdens de DDR-tijd - altijd gebleven is. ,,Na de val van de muur heeft mijn vader de LPG (het communistische boerencollectief destijds, red.) geleidelijk omgevormd tot een modern, westers bedrijf. Van de oorspronkelijke 10.000 hectare wist hij samen met een paar partners zo'n 2500 hectare bijeen te houden. Tegelijkertijd bracht hij het personeelsbestand terug van 280 naar minder dan 50. Dat heeft een belangrijke basis gelegd voor de levensvatbaarheid van het huidige bedrijf'', zo blikt hij terug. De afgelopen twee decennia is er vooral geïnvesteerd in grote, moderne machines en tractoren, waardoor er veel slagvaardiger en met nog minder personeel (nu: 22) gewerkt kan worden. Ter illustratie wijst Peters op de twee kolossale Fendt's die op het erf staan, ,,Die kosten wat, maar je kunt er in korte tijd enorme oppervlakten mee bewerken. En misschien wel het belangrijkste: ze zijn zo betrouwbaar dat we onze planning eigenlijk nooit meer bij hoeven te stellen.'' Ook zijn er de afgelopen jaren een aantal kapitaalintensieve en weinig renderende teelten - waaronder consumptieaardappelen - uit het bouwplan geschrapt. ,,Dat kunnen jullie in Nederland toch veel beter dan hier'', lacht Peters.

De grootste en meest in het oog springende investering is echter een biogasinstallatie die in 2004 is gebouwd. Het complex telt 12 grote vergisters die samen 1 megawatt aan stroom (goed voor 2000 huishoudens) en 2,4 megawatt gas (goed voor 4000 huishoudens) leveren. Bovendien levert de installatie alle energie en warmte voor een groot ziekenhuis in de buurt. ,,De biogasinstallatie is al jaren onze beste en  meest constante 'melkkoe''', zegt de ondernemer met enige trots. ,,Van alle gewassen die we verbouwen gaat ruim een derde de vergister in. En die gewassen renderen op dit moment het allerbeste.'' Peters vertelt dat de stroomprijs bij de bouw van de installatie voor 20 jaar is vastgelegd voor bijna 17 cent per kW/uur, inclusief bonus voor warmtelevering en jaarlijkse indexeringen. Ter vergelijking: nu ligt de actuele prijs net iets boven de 7 cent per kW/uur. ,,Tja... we zijn op tijd ingestapt en plukken daar nu de vruchten van. Dat mag ook wel, want van de huidige marktprijzen worden we op dit moment niet erg gelukkig.'' De bedrijfsleider doelt daarmee vooral op de zeer matige graanprijzen, die een flinke wissel trekken op het bedrijfsresultaat. Jaarlijks teelt Agro-Farm zo'n 1000 hectare graan. Ongeveer de helft daarvan is wintertarwe, dat vooral op de wat betere gronden rondom het bedrijf wordt verbouwd. Rogge, gerst en haver komen doorgaans op de mindere percelen te staan. Bekijk ook de dronebeelden van de installatie.

Peters vertelt dat de overwegend lemige zandgronden nogal wisselende opbrengsten laten zien. ,,Met wintertarwe halen we gemiddeld zo'n 8 ton van een hectare. Dat zou meer kunnen zijn als we ruimer konden bemesten. Nu mogen we over ons hele bedrijf 170 kilo stikstof gebruiken. Voor een goede, renderende opbrengst zou dat eigenlijk 200 kilo moeten zijn'', zegt hij. De begrenzing in de stikstofgift maakt het ook lastig om voldoende eiwit in de tarwe te krijgen, waardoor altijd weer onzeker is of de oogst als brood- of als voertarwe kan worden afgezet. ,,Ook dat prijsverschil - dat momenteel zo'n €7 tot €8 per 100 kilo bedraagt - hangt elk jaar weer boven ons hoofd.'' Blijven de marktprijzen laag, dan overweegt Peters om het areaal wintertarwe flink te verkleinen ten gunste van maïs. ,,Op dit moment telen we 75 procent van de benodigde biogasmaïs zelf. De rest - zo'n 200 hectare - kopen we nog aan bij collega-boeren. Eigenlijk is het rendabeler om deze maïs ook zelf te telen en minder tarwe te telen...Ik sluit niet uit dat dit binnenkort gebeurt.'' Als een soort 'voorschot' hierop heeft hij zijn twee combines al verkocht. ,,We waren eigenlijk toe aan twee nieuwe machines, maar die gaan over het half miljoen per stuk. Dat kunnen wij op dit moment niet rendabel rekenen. Daarom hebben we dat werk maar uitbesteed aan een collega'', aldus Peters.

Dat de tarweteelt momenteel kritisch wordt bekeken, wil nog nog niet zeggen dat álle granen 'op de wip zitten'. Zo is Peters best tevreden over de rentabiliteit van winterrogge, die als gehele plant silage (gps) wordt ingekuild en samen met maïs en suikerbieten wordt 'opgevoerd' aan de biogasinstallatie. Volgens de bedrijfsleider schommelt de bruto opbrengst van de 200 hectare 'biogasrogge' ergens rond de €1300 per hectare. Dat is aanzienlijk meer dan de €1000 (7,5 ton/ha x €135/ton, red.) die hij op de markt zou krijgen. Ook de teelt van haver zorgt al jaren voor een mooie bijdrage aan het bedrijfsresultaat. Jaarlijks teelt Agro-Farm zo'n 130 hectare van dit gewas, met een totale opbrengst van bijna 800 ton. De complete oogst wordt met een eigen productielijn tot paardenvoer wordt verwerkt. Klanten zijn onder andere het politiekorps van Berlijn en enkele dierentuinen en dierenparken. Samen zijn ze goed voor meer dan 2000 dieren. Volgens Peters is de productie van paardenvoer een 'leuke business' die hij graag verder uitbouwt. ,,Op de markt levert haver momenteel zo'n €180 per ton op. Dat is natuurlijk veel te weinig bij een gemiddelde opbrengst van nog geen zes ton. Maar door de haver te ontstoffen, te reinigen en te verpakken kunnen wij de verkoopprijs opschroeven naar zo'n €280 per ton. Kijk, dán wordt het ineens wél interessant.''
Ook is er in de productieruimte een kleine boerderijwinkel geïnstalleerd, waar dorpsbewoners regionaal geproduceerde aardappelen, vlees, eieren, honing en likeuren kunnen kopen. Plan is om deze winkel de komende jaren verder te moderniseren en uit te bouwen. Peters: ,,We willen graag meer contact met onze omgeving, omdat we merken dat steeds minder mensen weten wat er in de landbouw gebeurt. Ze zien vooral de grote trekkers die tijdens de oogst de wegen vuil maken en die enorme veldspuit die naar hun smaak véél te vaak over het land rijdt. We willen graag uitleggen wat we doen en waarom we dat doen. En we willen ook laten zien dat we serieus nadenken over schonere en duurzame landbouwmethoden. Een aantrekkelijke boerderijwinkel kan hopelijk een bijdrage leveren aan meer begrip voor ons werk.''

Om dezelfde reden is Agro-Farm het afgelopen najaar ook de tweede 'Forward Farm' in Duitsland geworden. Binnen dit samenwerkingsverband met Bayer worden de komende jaren verschillende systemen aangelegd en technieken getest die bijdragen aan een duurzame landbouw en gewasbescherming. Doel is vooral dat politici en beleidsmakers uit Berlijn een bezoek aan het bedrijf brengen en dat zij met eigen ogen kunnen zien dat de landbouw serieus werk maakt van duurzame technieken en methoden. Maar ook andere geïnteresseerden zijn wat Peters' betreft van harte welkom. ,,Waar het om gaat is dat we weer met elkaar in gesprek komen. Voor veel Berlijners is de moderne landbouw volledig uit beeld geraakt. Hier krijgen ze de gelegenheid om de moderne landbouw weer volledig in beeld te krijgen.''

Agro-Farm GmbH bewerkt ca. 2400 hectare, waarvan 1300 hectare eigendom is van de BV. De overige 1100 hectare is in handen van maar liefst 168 verschillende verpachters. Dirk Peters merkt dat vooral de jongere verpachters zijn steeds veeleisender zijn. ,,Door de bank genomen is onze band met de wat oude verpachters vrij goed, omdat zij destijds ook meedraaiden in de LPG. Maar de jongere eigenaren, die vaak geen band meer hebben met de landbouw, willen steeds vaker het onderste uit de kan.'' Volgens Peters schommelt de gemiddelde pachtprijs in zijn gebied rond de €200 per hectare, maar is deze tegelijkertijd sterk afhankelijk van de bodemkwaliteit. ,,Voor goede grond - die we hier uitdrukken in bodempunten - willen we best wat meer betalen dan die €200. Maar voor slechte grond is €100 nog teveel. Die boodschap is steeds lastiger over te brengen aan mensen die niets met de landbouw hebben.'' Behalve dat nogal wat verpachters 'de hoofdprijs' willen hebben voor hun grond, eisen ze ook steeds vaker een perfect onderhoud ervan. Volgens Peter is dat met een pachtduur van (meestal) 6 jaar een behoorlijke extra kostenpost, waarvan vaak onvoldoende geprofiteerd kan worden. Nog een 'vervelende trend' is dat steeds meer verpachters hun land willen verkopen. ,,Maar voor de huidige vraagprijzen van €20.000 en meer kan ik hier geen landbouw bedrijven'', aldus Peters.