Hoe gaan we om met het alsmaar krimpende middelenpakket in de aardappelteelt? Wat mogen we verwachten van groene gewasbeschermingsmiddelen? En hoe pak je na dit bewaarseizoen de kiemremming zonder CIPC aan? Het zijn vragen die half september allemaal uitgebreid aan bod kwamen tijdens de door Farm Frites en Bayer georganiseerde Tour de Farm. Plaats van handeling was het akkerbouwbedrijf van Pieter Molenaar in Stad aan 't Haringvliet. In zijn openingswoorden uitte hij nadrukkelijk zijn zorgen over het wegvallen van gewasbeschermingsmiddelen ,,De komende jaren zullen veel belangrijke middelen in de aardappelteelt verdwijnen. En daar krijgen we niks of bijna niks voor terug. Het is goed dat we daar nu met z'n allen bij stilstaan, zodat we daar op tijd nieuwe oplossingen voor kunnen vinden.''

Inkoopdirecteur Leon Boer van Farm Frites trapte de bijeenkomst af met een terugblik op aardappelseizoen 2018/2019, waarin de droogte een allesbepalende invloed had. ,,Ons grootste probleem was dat de aardappelen veel te weinig lengte hadden. Bij onze klanten in Europa was daar nog wel enig begrip voor, maar bij onze afnemers in Azië hebben we behoorlijk wat discussie moeten voeren en ook de nodige concessies moeten doen om ze als klant binnenboord te houden. Gelukkig hebben we volumetekorten kunnen voorkomen, onder meer door bij te kopen op de vrije markt en in de omgeving van Bordeaux een grootschalige, zeer vroege teelt op poten te zetten. Daardoor is de productie het afgelopen seizoen zelfs met 6 procent gegroeid.''

De komende jaren wil Farm Frites verder doorgroeien, waarbij de wereldwijde productie tot 2025 omhoog moet naar een miljoen ton. De uitbreidingen daarvoor zullen voor een belangrijk in het buitenland worden gerealiseerd (o.a. Polen en Egypte), maar ook in Oudenhoorn en België zal de productiecapaciteit verder uitgebreid worden. ,,We hebben dus ook in West-Europa meer grondstof nodig om onze groeiambities te kunnen realiseren. En dat wordt zonder meer een uitdaging. Denk maar aan de twee bijzondere groeiseizoenen die we achter de rug hebben, de behoorlijk krappe bemestingsnormen en natuurlijk het steeds dunnere gewasbeschermingsmiddelenpakket. Het zal dus allemaal niet vanzelf gaan'', aldus Boer.

In de aansluitende forumdiscussie gaven Leon Boer, Pieter Molenaar en Jolanda Wijsmuller van Bayer commentaar op een aantal stellingen rondom gewasbescherming. Op de meest prikkelende stelling 'Hoe moeten we omgaan met de publieke opinie rond gewasbeschermingsmiddelen?' gaf Molenaar aan dat boeren en ook standsorganisatie LTO hier een veel actievere rol in kunnen en moeten spelen. Ook Boer merkt dat Farm Frites meer moet uitleggen aan haar klanten, bijvoorbeeld waarom bepaalde handelingen of middelen in de teelt belangrijk of zelfs noodzakelijk zijn om kwalitatief goede friet te maken. Als voorbeeld laat hij een korte video zien waarin in 'Jip-en Janneke-taal' wordt uitgelegd wat de gevolgen zijn van het verbod op CIPC, dat in oktober 2020 ingaat. ,,Mensen buiten de sector hebben vaak geen idee wat er allemaal komt kijken bij de productie van friet. Door het zo simpel mogelijk uit te leggen kweek je begrip'', stelt hij. Ook Jolanda Wijsmuller pleit voor een actiever contact met burgers, consumenten en politiek. ,,Er is zoveel onwetendheid over hetgeen wij hier met z'n allen mee bezig zijn. Daar is nog een wereld te winnen'', vindt zij. Belangrijk hierbij is om ook écht transparant te zijn. ,,Om die reden heeft Bayer onder andere haar middelendossiers opengesteld voor inzage. We hebben niks te verbergen en we kunnen prima verantwoorden wat we doen. Dát moet de insteek zijn.''

Na de forumdiscussie de werden de bezoekers in groepen langs vier verschillen thema's geleid. Zo liet aardappelspecialist Thomas Zijlmans van Farm Frites zien welke nieuwe fritesrassen er momenteel in de praktijk getest worden. Veelbelovend zijn onder andere Donata (veel lengte, voor lange bewaring), Edison (voor de lichtere gronden), Crop 78 (droogteresistent, weinig N nodig) en Alverstone Russet (goed bakcijfer, uitstekende friteskwaliteit). Behalve een aantal interessante plussen, heeft elk ras ook wel één of twee minpuntjes, zo erkent Zijlmans. ,,De komende jaren gaan we zien welke rassen eruit gaan springen. Er staat in ieder geval iets klaar, voor alle omstandigheden en voor elk segment.'

Crop Advisor Sander Uwland van Bayer liet de bezoekers kennismaken met Serenade, een biologisch fungicide dat gebaseerd is op de bacteriestam Bacillus amyloliquefaciens QST 713. ,,Serenade koloniseert op de wortels en breidt zich daarna steeds verder uit met de groei van de wortels. Op die manier beschermt het middel de knollen tegen schurft en biedt het ook een ondersteunende werking tegen Rhizoctonia en zilverschurft'', legt Uwland uit. Ter illustratie toont hij twee kiembakken met aardappelen, waarbij de één duidelijk blankere knollen heeft dan de andere. ,,Dit is wat een veurbehandeling met Serenade doet tegen schurft; de knollen zijn zichtbaar blanker dan die van een standaardbehandeling.''

,,Binnen vijf tot tien jaar zal 35 procent van het huidige middelenpakket verdwenen zijn.'' Met deze verontrustende boodschap gaf Crop Advisor Simon Jensma van Bayer de aanstaande veranderingen in de gewasbescherming weer. Met behulp van schema's schetst hij allereerst de wetenschappelijke 'checkpoints' die een nieuwe werkzame stof allemaal moet doorlopen voordat het toegelaten wordt. ,,Gemiddeld duurt dit traject zo'n twaalf jaar, waarbij tal van onafhankelijke wetenschappelijke organisaties de werkzame stof van alle kanten beoordelen op mogelijke risico's. Alles staat daarbij in het teken van zorgvuldigheid, onafhankelijkheid en veiligheid. En terecht, want veiligheid voor mens en milieu moet altijd leidend zijn en boven elk ander belang staan'', zo benadrukt Jensma. Was een wettelijke toelating tot voor kort een vrij zekere 'eindstreep' waarop middelenfabrikanten verder konden investeren en bouwen; tegenwoordig is die eindstreep lang niet zo zeker meer. Jensma: ,,De laatste jaren worden er steeds vaker bovenwettelijke eisen gesteld aan middelen en producten, waardoor nieuwe werkzame stoffen zomaar in ongenade kunnen vallen. Dat kan fabrikanten terughoudend maken om te investeren in nieuwe werkzame stoffen of nieuwe toelatingen.'' Door deze, volgens Jensma 'doorschietende voorzorg', zullen ook een groot aantal bestaande actieve stoffen in het nauw komen. Hij verwacht dat de komende vijf tot tien jaar zo'n 75 chemische werkzame stoffen zullen verdwijnen. En daarvoor komen amper nieuwe middelen terug. ,,Om zo veel mogelijk bestaande middelen te behouden, zullen we maximaal in moeten zetten op precisie-toepassingen. Of anders gezegd: we moeten met een met minimum aan middel het maximaal effect zien te bereiken. Daarnaast moeten we nu écht aan de slag met groene middelen. Dat is de toekomst, al biedt die voorlopig minder zekerheden dan we tot nu toe gewend waren'', zo besluit Jensma.