,,Bestrijding tulpengalmijt wordt een flinke uitdaging''

Hoe pakken we de tulpengalmijt aan wanneer - na 2025 - Movento niet meer beschikbaar is? Het is een vraag die veel tulpentelers bezighoudt en zeker ook zorgen baart. ,,Het zal hoe dan ook niet zo gemakkelijk meer gaan als nu met Movento’’, zo waarschuwt teeltspecialist Bert-Jan van der Horst van ProfytoDSD alvast. Bloembollen Koerier neemt met hem de mogelijke alternatieven door.

Bollenkweker Cyprian de Jong (links) in Rutten ‘oefent’ dit seizoen al met de toepassing van Flipper Plus direct na het spoelen.

Om te beginnen: hoe groot is het probleem tulpengalmijt in jullie werkgebied Flevoland?

,,Eigenlijk is er op dit moment nog geen probleem, simpelweg omdat we nog steeds Movento kunnen inzetten. Telers die de afgelopen jaren stelselmatig twee keer 0,5 l/ha Movento na de bloei hebben toegepast, hebben er nooit last van gehad en kennen de plaag vaak niet eens. Dat geldt trouwens ook voor mezelf; ik zit nu 23 jaar in het vak, maar ben het al die tijd maar zelden tegengekomen.

Dit wil overigens niet zeggen dat tulpengalmijt helemaal niet voorkomt. In sommige teeltgebieden is er verminderde gevoeligheid geconstateerd tegen de werkzame stof spirotetramat. Daar zijn partijen gedetecteerd met behoorlijke galmijtproblemen. Voor zover wij weten speelt dit nog niet in ons werkgebied, maar dat kan op den duur bijna niet uitblijven. We zetten daarom alles op alles om verminderde gevoeligheid voor te blijven of dat proces op z’n minst te vertragen. Hopelijk kunnen we Movento daardoor tot het einde toe effectief houden.’’

Schadebeeld op de bol: crêmegele of dofrode verkleuring op de witte bolrokken.

Na 2025 is Movento niet meer beschikbaar. Wat zijn dan de mogelijkheden om tulpengalmijt aan te pakken?

,,Het enige middel dat we op dit moment - naast Movento - ter beschikking hebben is Flipper Plus. Daar zijn we nu ervaring mee aan het opdoen bij een aantal bedrijven in ons werkgebied. Flipper Plus is een biologisch contactmiddel en is daardoor in vrijwel niets te vergelijken met Movento. Júist daarom is het zo belangrijk om er nu al ervaring mee op te doen.

Een belangrijk pluspunt van Flipper Plus is dat het een middel van biologische oorsprong is. Daarmee hebben we in ieder geval een product in handen dat toekomstbestendig is. Een ander voordeel is dat het niet resistentiegevoelig is. Daardoor kan het breed en zonder veel restricties worden ingezet in de bollenteelt.

Anderzijds moet duidelijk zijn dat Flipper Plus niet dezelfde effectiviteit heeft als Movento. Flipper Plus is een contactmiddel, waardoor het essentieel is dat de tulpengalmijt wordt geraakt. En juist dat is erg lastig: het beestje verschuilt zich namelijk vaak diep in de bol. Uit proeven en praktijkervaringen komt naar voren dat je met Flipper Plus een significante bestrijding kunt behalen, maar geen 100%. Er zijn dus extra maatregelen nodig om dit percentage richting de 100 procent bestrijding te krijgen.’’

Welke extra maatregelen zijn er naast de inzet van Flipper Plus mogelijk?

,,Er worden op dit moment tal van middelen en technieken onderzocht, zoals de inzet van etherische oliën, knoflookextract, zwavel en roofmijten. Voor allemaal geldt dat ze mogelijk een bijdrage kunnen leveren aan de bestrijding van tulpengalmijt, maar dat geen van allen dé oplossing zijn. In de praktijk zal dat waarschijnlijk betekenen dat we meerdere middelen en maatregelen moeten combineren. Dus: Flipper Plus met daarbovenop enkele van de hiervoor genoemde maatregelen. Hoe dit uit gaat pakken is op dit moment nog niet te zeggen, te meer er nog veel in onderzoek is. Hopelijk kruipen we hiermee richting de 100 procent bestrijding.’’

Bert-Jan van der Horst is teeltspecialist bloembollen bij ProfytoDSD.

Is er ook iets te halen in de cultivar/rassenkeuze?

,,Er zijn wat verschillen in gevoeligheid voor tulpengalmijt, maar het is in de praktijk lastig om daar rekening mee te houden. Telers en ook broeiers willen een breed rassenassortiment kunnen leveren; selectie op gevoeligheid voor tulpengalmijt past daar gewoon niet in. Bovendien kan in minder gevoelige soorten ook tulpengalmijt voorkomen; je haalt het probleem er dus niet mee weg.’’

Dat klinkt allemaal behoorlijk zorgelijk en onzeker…

,,Ja, dat is het ook. Zo makkelijk als het ging met Movento wordt het in ieder geval niet meer. Bovendien is het nog afwachten of er op tijd - dus voor 2026 - zicht is op een alternatief voor Movento. Zoals gezegd: van veel technieken en maatregelen weten we nog onvoldoende hoe en in welke mate ze werken tegen tulpengalmijt. En zodra we dat wél weten, moet het ook nog eens een toelating krijgen in de praktijk.

De kans is groot dat we dan jaren verder zijn. Al met al is er dus reden genoeg om nú aan de slag te gaan met Flipper Plus; het is namelijk het enige wapen waar we met zekerheid iets aan hebben.’’

Schadebeeld tijdens de bloei: gele of geelwitte ovale streepjes en vlekjes, vaak in combinatie met bloemmisvorming.

Tot slot: hoe kun je Flipper Plus het beste toepassen?

,,Een goed effect krijg je met dompelbehandeling direct na de oogst, alleen doen de meeste telers dat niet (meer) vanwege de toenemende kans op zuur. Een alternatief is in-line schuimen, maar dat systeem is lang niet overal voorhanden.

Een andere mogelijkheid is Flipper Plus voorafgaand aan het pellen toe te passen, door een spuitdop of spuitboom boven de bollen te plaatsen (Flipper Plus mag alleen worden toegepast in de bedekte teelt van tulpen, red.). Hoe dan ook zal Flipper Plus ergens tussen rooien en bewaring moeten worden toegepast. Bij de teelt in de vollegrond kan dat ergens na het spoelen gebeuren, bij de nettenteelt ergens voorafgaand aan het pellen. Belangrijk is dat de bollen goed vochtig worden gemaakt en dat een stabiele dosering van 1% wordt aangehouden.

Al met al zullen we nog wel even aan het zoeken zijn naar de beste manier van toepassen. Juist daarom zeg ik het nog maar een keer: probeer op je eigen bedrijf uit te vinden waar in het verwerkingsproces de mogelijkheden liggen voor Flipper Plus en ga ermee oefenen, dan weet je straks hoe het moet.’’