Een fantastische tijd in de mooiste sector die er is

Een toegewijde leraar, een rasechte verteller, een adviseur met een wetenschappelijke inslag en een sociaal bewogen man. Het zijn een aantal spontane kwalificaties die opkomen bij collega's en relaties als het over Harm Groeneweg gaat. Begin dit jaar nam hij – na een dienstverband van 30 jaar – afscheid van zijn werk bij Bayer. Graan Koerier blikt met hem terug op 'een fantastische tijd in de mooiste sector die er is.'

,,Eigenlijk ben ik een buitenstaander die gaandeweg een insider – een landbouwman – is geworden. En daar ben ik misschien nog wel het meest trots op; dat ik volop waardering heb gekregen uit een sector waar mijn wieg niet heeft gestaan...'' Harm Groeneweg – geboren in Vlaardingen, een vader die bij Shell werkte en niemand binnen de familie met een boerenachtergrond – vindt het nog steeds wat onwerkelijk dat hij een leven lang in de landbouwsector actief is geweest. ,,Ik had altijd wel interesse in de natuur, maar de landbouw was letterlijk en figuurlijk ver weg'', zo blikt hij terug op zijn jeugdjaren. Toen een schoolvriend naar Wageningen ging om daar bosbouw te studeren, wilde hij ook wel de 'groene kant' op. Maar bosbouw werd het niet... ,,Tijdens de introductie hoorde ik een hoogleraar een vurig pleidooi houden over studies die met voedselproductie te maken hadden. Dat grote belang – zorgen voor goed en voldoende voedsel – was voor mij reden om voor de studie Plantenteelt te kiezen. En daar heb ik in al die negen jaar die in ik Wageningen heb gesleten – ja, ik was een wat trage student – nooit spijt van gehad.''

Je eerste baan was leraar plantenteelt op de MAS in Emmeloord. Hoe was dat?

,,Zwaar en geweldig tegelijk! Het was zwaar omdat ik moeite had met orde houden. 16- en 17-jarige jongens weten precies hoe ze een onervaren leraar het bloed onder nagels vandaan kunnen halen. En dat deden ze dan ook geregeld. Ik zal geen namen noemen; maar er zijn nog een paar lastpakken die ik later tijdens mijn werk bij Bayer nog weer tegen ben gekomen... En die zijn (er verschijnt een glimlach) toch ook nog wel goed terecht gekomen! Gelukkig had ik een heel fijn team van collega's die me ondersteunden. Hoe vaak ik wel niet gehoord heb: 'Harm, wanhoop niet; het gaat de komende jaren allemaal goed komen!' Pas in het laatste, vijfde jaar, had ik alle klassen echt goed onder controle en werd het ook steeds leuker. Bovendien kwam er volwassen onderwijs bij en gaf ik ook spuitcursussen; dat maakte het leraarschap tot een hele leuke en veelzijdige baan.

Dat ik na het vijfde jaar toch ben vertrokken kwam doordat ik, als laatste binnengekomen leraar, bij dalende leerlingaantallen steeds dreigde mijn baan te verliezen. Vanwege die onzekere toekomst ben ik gaan solliciteren en kwam ik uiteindelijk bij Bayer terecht.''

Uiteindelijk ben je 30 jaar werkzaam geweest voor Bayer. Hoe zijn die jaren – in vogelvlucht – verlopen?

,,Ik begon in 1989 als landbouwkundig onderzoeker, waarbij ik me hoofdzakelijk bezighield met de registratieproeven voor nieuwe toelatingen. In die tijd lanceerde Bayer een groot aantal werkzame stoffen, waaronder imidacloprid en tebuconazool. Deze stoffen zijn jarenlang zeer belangrijke sterkhouders geweest, niet alleen voor Bayer maar voor de hele land- en tuinbouw.

Omdat ik graag wat meer 'buiten in het veld' wilde zijn, ben ik 1999 geswitcht naar de buitendienst. Destijds heette dat medewerker Field Support, later technisch adviseur en nu Crop Advisor. Aanvankelijk deed ik mijn eentje alle akkerbouwgewassen in heel Nederland. Maar dat was door het snel groeiende middelenpakket en de sterk toenemende kennisvraag van telers en adviseurs al gauw niet meer te doen. De laatste jaren was mijn werkgebied Zuidwest-Nederland en heb ik me gespecialiseerd in de graanteelt. Die teeltspecialisatie heeft me altijd heel goed gepast. Als 'Wageninger' hou er ik van om zaken tot op de bodem uit te zoeken.''

Wat waren de meest memorabele momenten van de afgelopen jaren?

,,Mmm... lastige vraag. Er waren namelijk veel mooie momenten, bijvoorbeeld de introductie van Infinito in aardappelen en Aviator/Skyway in granen. De verwachtingen van beide middelen waren hoog gespannen en als die dan uitkomen, dan geeft dat een enorm positieve vibe. Verder heb ik er altijd van genoten om lezingen te geven. Ik herinner me mijn eerste Bayer-lezing nog heel goed. Dat ging over de levenscyclus van slakken, waarbij ik werkelijk alles tot in detail had nageplozen en uitgezocht. Ik merkte dat de zaal onder de indruk was van mijn lezing; dat gaf toch wel een behoorlijke kick.''

Welk aspect binnen de gewasbescherming houdt je het meeste bezig?

,,Dat is het verwrongen beeld dat veel mensen buiten de landbouw van onze sector hebben. Steeds meer burgers zien chemische gewasbeschermingsmiddelen als ongewenst of zelfs gevaarlijk, terwijl daar wetenschappelijk gezien vrijwel nooit een reden toe is. De werkelijkheid is dat gewasbeschermingsmiddelen al vele decennia voor grote voedselzekerheid en voedselveiligheid zorgen. Maar dat verhaal is volledig ondergesneeuwd door horror-verhalen over 'levensgevaarlijk landbouwgif'. De emotie rondom gewasbeschermingsmiddelen is zó sterk geworden dat ratio er bijna niet meer toe doet, zo lijkt het. De ongegronde angst regeert en de politiek gaat daar steeds meer in mee. Zelfs het meest gedegen onderzoek wordt tegenwoordig in twijfel getrokken en aangevochten, waardoor zelfs volledig onschadelijke middelen van het toneel moeten verdwijnen. Die ontwikkeling vind ik echt heel zorgelijk.''

Wat ga je missen na 30 jaar Bayer?

,,Dat zal vooral het contact zijn met al die mensen waarmee ik samen heb gewerkt. En wat ik ook zal missen: het reilen en zeilen op de akkers. Hoe staan de gewassen ervoor? Welke ziekten en plagen spelen er op? En hoe pak je die het beste aan? Dat soort vragen zijn altijd dagelijkse kost voor mij geweest. Het wordt dus nog wel even afkicken om niet meer elke dag met aardappelen, bieten, uien en graan bezig te zijn...''

En wat ga je zeker niet missen?

,,Het afwikkelen van klachten vond ik altijd lastig, dus dat ga ik zeker niet missen. Het meest vervelend is wanneer de oorzaak van het probleem niet meer te achterhalen is en je dus ook niet positief kunt afsluiten met een oplossing voor het probleem. Zoiets is onbevredigend voor iedereen. Verder zal ik ook de alsmaar toegenomen werkdruk niet missen, al besef ik dat dit niet direct een fijne boodschap is voor de collega's die een deel van mijn taken moeten overnemen...''

Tot slot: welke plannen heb je voor de toekomst?

,,Ik heb sinds kort een moestuin, dus ik ga nu zelf maar eens proberen om gewassen te verbouwen! Verder ben ik oppas opa en heb ik het badmintonnen weer opgepakt. Ook wil ik me weer wat meer in de politiek begeven. Ik ben lid van de PvdA, vooral vanwege de sociale beginselen van de partij. Maar met de huidige koers op het gebied van de landbouw ben ik het gloeiend oneens! Ik zie vooral heel veel onwetendheid binnen de partij over de landbouw; daar is wellicht nog een mooie rol voor me weggelegd.''