Stap voor stap naar een duurzamere ziekte- en plaagbestrijding in de aardbeienteelt. Dat is het doel van het vergroeningsproject dat in 2023 is ingezet bij Genson Group in Sint-Oedenrode. Na twee testjaren in proeftunnels (400 m²), is het project dit jaar opgeschaald naar 1,5 hectare praktijkveld (onder regenkappen).
Marco van den Heuvel, mede-eigenaar en bedrijfsleider van Genson Fresh Fruits & Vegetables, is enthousiast over de resultaten die tot dusver behaald zijn. ,,We zien dat groene schema’s niet onderdoen voor reguliere schema’s met chemie. Zelfs niet wanneer er met meer ziektegevoelige rassen wordt gewerkt.’’
Marco van den Heuvel, mede-eigenaar en bedrijfsleider van Genson Fresh Fruits & Vegetables:
"Niet alleen onderzoeken wat er kán, maar ook wat praktisch haalbaar en economisch houdbaar is"
,,Eigenlijk is er op dit moment nog niet zoveel te zien. Nou ja, het gewas staat er gewoon heel mooi op. Dat is misschien wel een foto waard.’’ Marco van den Heuvel zegt het wanneer hij zijn auto stilzet op het drie hectare grote praktijkveld waar dit jaar het vergroeningsproject wordt uitgevoerd. Het is een vervolg op twee eerdere proefjaren in testtunnels, waarin diverse groene spuitschema’s zijn vergeleken met de gangbare praktijk. ,,Nu schalen we op en willen we zien hoe schema’s met groene middelen het onder praktijkomstandigheden doen. Daarmee wordt het toch allemaal weer wat serieuzer’’, zo geeft hij aan.
Niet alleen onderzoeken wat er kán, maar ook wat praktisch haalbaar en economisch houdbaar is
De opzet van het vergroeningsproject voor dit seizoen is even eenvoudig als praktisch: op de linker anderhalve hectare wordt de komende maanden gewerkt volgens een regulier praktijkschema, op de rechter anderhalve hectare wordt een groen spuitschema (onder andere met Serenade en biologische oplossingen tegen insecten) toegepast. De uitvoering van de proef is, net als in voorgaande jaren, in handen van onafhankelijk onderzoeker Elke Schellekens van Floraison. Zij is een aantal dagen per week op de locatie en houdt nauwgezet alle ontwikkelingen bij en legt die vast. Verder zijn ook Bayer, toeleverancier Vlamings (advisering gewasbescherming) en Bakker Barendrecht (toeleverancier van Albert Heijn) bij de proef betrokken.
Op de vraag waarom Genson nu voor het derde jaar ‘gastheer’ is voor het project zegt Van den Heuvel: ,,Vergroening van gewasbescherming is een onomkeerbaar proces. Chemische middelen staan steeds meer ter discussie; daar moeten we als bedrijf en ook als gehele sector wat mee. De consument – en ook onze afnemer Albert Heijn – verwacht dat we duurzamer gaan telen. Wij willen daar graag handen en voeten aan geven. Niet alleen door te onderzoeken wat er kán, maar ook wat praktisch haalbaar en economisch houdbaar is.’’
Marco van den Heuvel controleert het gewas in de proefopstelling op luis, spint en trips.
Focus gericht op meeldauw en vruchtrot
De focus van het vergroeningsproject ligt op een ‘zo groen mogelijke’, preventieve bestrijding van insecten en schimmels – en dan met name vruchtrot en meeldauw. ,,Doel is om in de hele productieperiode zo min mogelijk chemische middelen in te zetten – uiteraard met behoud van productie en kwaliteit. De afgelopen twee jaar hebben we het gered met maar een paar chemische bespuitingen, met daaromheen telkens verschillende combi’s van bio-fungiciden met hulpstoffen. Daarmee hebben we niet alleen een zeer grote reductie van de chemie-inzet bereikt, maar ook het aantal werkzame stoffen sterk teruggebracht – op het eind van de zomer zelfs naar nul’’, zo weet Van den Heuvel.
Werd de proef in het eerste jaar (2023) alleen met het minder meeldauw-gevoelige ras Florice uitgevoerd; afgelopen jaar (2024) zijn daar de wat meer gevoelige rassen Karima en Murano aan toe gevoegd. ,,In beide jaren heb ik geen wezenlijke verschillen gezien tussen het gangbare en het groene schema; zowel productie als kwaliteit waren vergelijkbaar. Dit beeld wordt ondersteund door alle metingen en resultaten: ook daarin doet het groene schema niet onder voor het reguliere schema. Dit geeft aan dat er hoe dan ook mogelijkheden zijn om groene middelen in te passen in spuitschema’s’’, zo stelt Van den Heuvel. Dat het financiële plaatje ook nog eens in het voordeel is van het groene schema, noemt hij ‘een mooie extra bijkomstigheid’. ,,In vergelijking met het standaard schema lagen de kosten gemiddeld over beide jaren op zo’n 70 procent. Dit laat zien dat vergroenen zeker niet duurder hoeft te zijn.’’
Onderzoek naar houdbaarheid
Dit seizoen wordt de proef uitgevoerd met het standaard ras Favori. ,,Omdat het nu om een veel grotere oppervlakte gaat, bouwen we met dit ras toch weer even wat zekerheid in. Nu zitten de aardbeien weliswaar onder regenkappen - en ben ik verder ook niet zo heel bang aangelegd, maar toch: enige zekerheid op het vlak van productie en kwaliteit is toch ook wel prettig’’, aldus Van den Heuvel.
Voor het overige blijft de proefopzet min of meer hetzelfde – waarbij een biologisch middel als Serenade opnieuw een belangrijke rol is toebedeeld. Daarbij wordt op de meest kritische momenten in de teelt een basis gelegd met Luna Privilege. Daaromheen komen biologische maatregelen tegen schimmels en plagen.
Nieuw dit jaar is dat ook de houdbaarheid van aardbeien wordt onderzocht. Daarvoor wordt van de eerste tot de laatste pluk wekelijks een kist weggezet (zowel van het groene als reguliere schema). Dit gebeurt zowel bij Genson als bij Bakker Barendrecht.
‘We hebben al enorme slag gemaakt’
De ambitie van Bakker Barendrecht/Albert Heijn is om in 2030 op maximaal 3 werkzame stoffen met maximaal 25 procent van de MRL uit te komen. Of deze ambitie daadwerkelijk gehaald gaat worden, durft Van den Heuvel nog niet te zeggen. Aan de bereidheid en welwillendheid zal het wat hem betreft niet liggen. ,,De afgelopen jaren hebben we al een enorme slag hebben gemaakt in vergroening van gewasbescherming. Neem de tripsbestrijding die we in een paar jaar tijd hebben omgedraaid van volledig chemisch naar 100 procent biologisch door inzet van Orius en Cucumeris. Met de meeldauwbestrijding gaan we diezelfde kant op, zeker wanneer we dat combineren met de inzet van minder ziektegevoelige rassen. 2030 is dichtbij, maar ik denk dat de gewasbescherming dan alweer heel veel groener is.’’
‘WE ZIEN DAT GROENE SCHEMA’S NIET ONDERDOEN VOOR REGULIERE SCHEMA’S MET CHEMIE’
