,,Door het wegvallen van chemische middelen zal het vergroenen van spuitschema’s steeds minder vrijblijvend en steeds meer noodzaak worden’’, zegt fruitteeltadviseur Ferdy Tolhoek van CAF. Hoewel telers nu nog wat huiverig zijn, krijgen groene middelen wel steeds meer voet aan de grond, zo merkt hij. Een actuele aanjager hiervoor is de forse etiketbeperking voor Captan waar telers in 2026 mee te maken krijgen. CAF heeft speciaal daarvoor een proef aangelegd, waarin meerdere (groene) gewasbeschermingsmiddelen worden getest op hun werking tegen schurft. Eén van die middelen is Serenade, waar al goede ervaringen mee zijn opgedaan.
Ferdy Tolhoek, fruitteeltadviseur bij CAF.
,,Ik zou graag een positief verhaal willen houden met perspectieven voor de toekomst. Maar op dit moment overheersen toch de zorgen over het wegvallen van chemische middelen, zo eerlijk moet ik wel zijn’’, zegt CAF-adviseur Ferdy Tolhoek wanneer het thema vergroening van de gewasbescherming aan de orde komt.
Hij voorziet dat de gewasbescherming binnen de fruitteelt voorlopig alleen maar complexer en risicovoller wordt en merkt dat de praktijk daardoor huiverig is om de omslag naar meer groene (biologische) middelen te maken. ,,Zolang telers mogelijkheden hebben om ziekten en plagen met synthetische middelen aan te pakken, kiezen ze vrijwel altijd voor die optie. Dat heeft met zekerheid, gemak en ook gewoon met kosten te maken. En ja, ik begrijp dat heel goed’’, zegt de adviseur die zelf ook fruitteler is. Ook benadrukt hij dat het inpassen van groene middelen in (chemisch) schema’s nog steeds een flinke zoektocht is. ,,Om een verantwoord advies naar de praktijk te kunnen geven heb je minimaal drie en eigenlijk gewoon vijf seizoenen aan onderzoek en ervaring nodig. Hoewel we al best veel kennis hebben opgedaan over groene middelen, staan ook wij bij elke nieuwe ontwikkeling weer een beetje aan het begin van de omslag.’’
Laatste jaar voor Movento/Batavia
Niettemin ziet Tolhoek dat groene middelen wel steeds iets meer voet aan de grond krijgen. Is het niet vanwege de toenemende duurzaamheid/residu-eisen, dan wel vanwege het wegvallen van enkele belangrijke basismiddelen voor de fruitteelt. Eén daarvan is het middel Movento/Batavia (met een opgebruiktermijn tot 30 oktober 2025, red.).
De adviseur verwacht dat er van volgend jaar serieuze problemen kunnen ontstaan bij de bestrijding van perenbladvlo en dat – bij een hoge druk – schades vrijwel onvermijdelijk zijn.
Ook verwacht hij dat plagen als de kommaschildluis, bloedluis en roestmijt, waarvoor Movento/Batavia een belangrijke nevenwerking heeft, weer vaker de kop op zullen steken. ,,Sowieso zullen we er rekening mee moeten houden dat plagen die nu tamelijk betekenisloos zijn, in de toekomst veel meer mogelijkheden krijgen om zich te ontwikkelen. Middelen die zijdelings allerlei schadelijke insecten meepakken zullen we vrijwel allemaal kwijtraken’’, aldus Tolhoek.
Forse beperkingen voor Captan
Een tweede zorg zijn de forse beperkingen voor het middel Captan die volgend jaar (2026) gaan gelden. ,,Dat is voor vooral een groot verlies voor de vruchtboomkankerbestrijding, maar ook de bestrijding van schurft zal in een heel ander daglichtkomen te staan’’, zo stelt de adviseur. Bij deze beperkingen gaat de maximale dosering voor de schurftbestrijding omlaag van 1,8 naar 0,88 kg/ha (bij max. 10 toepassingen), ofwel een verlaging van 61 procent. Verder mag het middel niet meer in de bloei worden gespoten en mag er ook niet meer gestapeld worden (met middelen met een andere naam, maar met zelfde werkzame stof, red.).
,,De schurftbestrijding zal daardoor niet alleen moeilijker worden, maar het dwingt ons ook om naar andere schema’s te kijken. Tot zo’n 100 dagen voor de oogst komen we een heel eind met dithianon-houdende middelen, maar daarna - vanaf de zomermaanden – wordt het lastiger. Een sterk beperkte inzet van Captan - tot vier weken voor de oogst - is dan met deze dosering bij enige aantasting vanuit de primaire periode niet voldoende om schurft onder controle te houden; daar zullen we dus extra versterking bij nodig hebben’’, zo legt Tolhoek uit.
.
Serenade als versterking?
Welke versterkingen dat kunnen zijn, wordt komend seizoen in eigen proeven onderzocht. Eén van de middelen die daarin wordt meegenomen is het biologische middel Serenade. Tolhoek kent Serenade al uit eerdere (demo)proeven, waaronder de projecten in Kanzi (2020 - 2022.) en Conference (2023 – 2025). Daarin heeft het over het algemeen goede resultaten laten zien op zowel schurft als bewaarrot. ,,In Kanzi deed een schema met Serenade voor wat betreft schurft en vruchtrot niet onder voor het gangbare praktijkschema. Dat mag je toch best opvallend noemen. In de proef met Conference zien we min of meer dezelfde resultaten, al moet ik daar wel bij zeggen dat we daarvan pas één bewaarseizoen achter de rug hebben’’, vertelt de CAF-adviseur.
Omdat er meerdere (groene) middelen in de schurftproeven worden meegenomen, kan Tolhoek op voorhand nog niet veel zeggen over de meest geschikte kandidaten naast Captan. ,,Pluspunten van Serenade zijn in ieder geval dat het geen residu nalaat en dat het een werking heeft tegen vruchtrot. Dit kan in de laatste vier weken voor de oogst, wanneer Captan vanwege de veiligheidstermijn niet meer toegepast kan worden, een mooi extra voordeel zijn bovenop de schurftwerking’’, zo denkt hij alvast vooruit.
Hij benadrukt echter dat de meest waardevolle kennis over Serenade pas gaat komen wanneer de praktijk er mee aan de slag gaat. ,,Veel zal afhangen van het seizoenverloop en de daarmee gepaard gaande infecties. Van Serenade weten we gelukkig al best veel, maar ook daarvan zullen we nog meer resultaten binnen moeten halen om op een zo verantwoord mogelijke manier ten kunnen vergroenen’’, zo besluit Tolhoek.
