1: Wees je bewust hóe je communiceert. In feite is alles communicatie. Ook datgene wat je niet zegt of doet. Een rommelig erf of een modderspoor op de weg zijn óók communicatie. Dat geldt ook voor een (onnodig) vuile veldspuit. Je zendt er een signaal mee uit. Vooral dát is belangrijk: je bewust zijn van hetgeen je als persoon of als bedrijf uitstraalt.

2: Blijf rustig, neem de vragensteller serieus en wees open in je antwoorden. Leg op een eenvoudige manier uit wat je aan het doen bent en waarom je dat doet. Plaatjes doen het zeker net zo goed als praatjes. Dus: laat zien welke prachtige gewassen hier (zullen) staan en wees daar zelf ook enthousiast over.

3: Verplaats je eens in die ander; bijvoorbeeld die ene fietser die een tijdje staat te kijken langs het fietspad. Hoe zou hij of zij jouw werk of bedrijf zien? En wat zou hij of zij daarvan willen weten? De meeste burgers hoeven niet te weten of je tien of twintig hectare aardappelen verbouwt. Wat ze wél willen weten is hoe je met de natuur en het landschap om je heen omgaat.

• Wat wil ik bereiken en waarom?
• Wie wil ik bereiken?
• Wat is de boodschap, wat is mijn verhaal?
• Wat is het beste middel om deze boodschap over te brengen?

4: Probeer zo min mogelijk in de situatie te komen waarbij je moet reageren op negatieve berichtgeving. Daarmee win je vrijwel nooit iets. Probeer zélf de agenda te bepalen door proactief en optimistisch over jouw werk, bedrijf of sector te communiceren. Dus nogmaals: laat zien hoe prachtig die bollenvelden in bloei staan of hoe mooi die aardappelen gegroeid zijn. Zoek naar dat positieve gevoel en ga vooral niet zitten zeuren of klagen.

5: Bedenk dat het beeld van de landbouw zeker geen vaststaand gegeven is, maar voortdurend blijft veranderen. De laatste jaren bepalen NGO's en de retail in grote mate het beeld van de landbouw. Met (reclame)campagnes weten zij hun ideaalbeeld heel goed te sturen en hebben ze tal van maatschappelijke discussies op gang gekregen – denk maar aan de gifpieper, de plofkip en de megastal. Je kunt hieraan tegenwicht geven door je passie en vakmanschap voor het voetlicht te brengen. Laat zien wat je doet en vooral waaróm je dat doet. Probeer ook te zoeken naar het gezamenlijk belang. Ieder mens wil veilig, zeker, gezond en betaalbaar voedsel. Hier ligt een mooie sleutel voor positieve gesprekken.

6: Bedenk dat communicatie helemaal niet zo 'nadrukkelijk' hoeft te zijn. Iedereen gaat naar verjaardagen, buurtfeestjes of doet iets binnen een vereniging. Ook daar kun je een bijdrage leveren door positief over je vak te vertellen en uitleggen waarom je bepaalde handelingen uitvoert. En mocht het een keer uitdraaien op een negatief gesprek? Ga er gewoon niet in mee. Laat het uitdoven. En vertel daarna je eigen verhaal, waarom je het vak zo mooi vind. Enthousiasme is het sterkste wapen dat je hebt. Gebruik het!

• Geef je bedrijf letterlijk een gezicht
• Communiceer van mens tot mens (en niet van bedrijf tot mens of omgekeerd)
• Wees consistent; vertel overal hetzelfde verhaal en herhaal dit
• Zorg ervoor dat tweerichtingsverkeer mogelijk is (social media)
• Communiceer op tijd, open en proactief
• Je krijgt nooit iedereen mee; zoek daarom medestanders
• Gebruik liever één communicatiemiddel goed, dan drie maar half
• Hou het simpel!