Het areaal Conviso-bieten in Nederland blijft gestaag doorgroeien – in 2025 naar meer dan 8000 hectare. Volgens Leon Rommens, Agroservice Manager bij KWS, is de belangstelling voor de Smart-rassen onder telers groter dan het huidige gereguleerde en gecontroleerde areaal toelaat. ,,We zouden best meer willen verkopen, maar respecteren dat er nog even een rem op zit’’, zegt hij. Akkerbouw Koerier sprak met hem over de huidige stand van zaken en de toekomst van het teeltsysteem.
Leon Rommens is Agroservice Manager Suikerbieten bij KWS Group.
.
Om te beginnen: hoe groot is de Conviso-teelt in Nederland?
,,Voor komend seizoen is de hoeveelheid Conviso-zaad gelimiteerd op 8000 pakken, ofwel 8000 hectare. In de vroegbestelling zijn daar al bijna 7000 pakken van verkocht en de resterende 1000 pakken zullen naar verwachting ook vlot weg zijn. Dat betekent dat ruim 10 procent van het Nederlandse areaal uit Coviso-bieten zal bestaan. Vorig jaar lag dat areaal nog op zo’n 7000 hectare; we groeien dus gestaag door met Conviso.’’
Waar staat Nederland met de Smart-rassen t.o.v. andere Europese landen?
,,Nederland is net als België nog wat terughoudend als het om de inzet van Conviso-zaad gaat. Beide landen zitten op zo’n 10 procent. In landen als Duitsland en Frankrijk schommelt het aandeel Conviso-rassen ergens rond de 25 procent en in bijvoorbeeld Tsjechië is het aandeel vrijwel 100 procent.
Dit betekent echter niet dat we in Nederland achterlopen als het om teeltkennis gaat. Ik denk dat we hier heel breed naar de resultaten van het teeltsysteem kijken – en dus ook naar de (neven)effecten die de teelt met zich meebrengt. In die zin lopen we in mijn ogen eerder voor dan achter op onze buitenlandse collega’s.’’
Wanneer zijn Smart-rassen zinvol om in te zetten?
,,De belangrijkste reden om een Smart-ras in te zetten is het opruimen van probleemonkruiden. Dan hebben we het vooral over melganzevoet-soorten, maar ook over hondspeterselie, distel en haagwinde. Met name in gebieden met een traditioneel grotere onkruiddruk, zoals Drenthe en de zandgronden langs de Oostgrens, speelt dit een belangrijke rol en worden er daarom ook relatief veel Smart-rassen gezaaid.
Daarnaast zijn Smart-rassen ook heel geschikt om wilde bieten mee te bestrijden. In de praktijk kunnen daardoor zelfs percelen terug worden gewonnen die voorheen ongeschikt waren voor de bietenteelt.’’
Worden alle onkruiden opgeruimd met Conviso?
,,Bijna allemaal. Alleen de Veronica-soorten, waaronder ereprijs, wordt onvoldoende bestreden. Voor een complete onkruidbestrijding - en ook in verband met risico-management - is sowieso het advies om Conviso One (foramsulfuron & thiencarbazone-methyl, red.) uit de breiden met 1 l/ha Betanal Tandem (fenmedifam & ethofumesaat, red.) + 1 olie.
Afgelopen seizoen was het overigens best lastig om de bieten goed schoon te krijgen – zelfs met het Conviso-systeem. Vuistregel is om de eerste keer te spuiten als de melganzevoet twee tot vier echte blaadjes heeft en dan tien dagen later nog een keer. Vanwege het extreem natte weer is dat niet overal gelukt. In enkele gevallen heeft dat geleid tot behoorlijk grote onkruiden, die moeilijk te bestrijden waren. Met name kruiskruid is er op enkele percelen toch wat doorheen geglipt.’’
Telers noemen ook zaken als gemak, flexibiliteit en rust in de bedrijfsvoering als belangrijke voordelen van Conviso. Er hoeven immers maar twee bespuitingen met hetzelfde middel te worden uitgevoerd, waarbij het toepassingstijdstip ook minder nauw steekt dan bij de conventionele onkruidbestrijding. In hoeverre dragen jullie die voordelen uit?
,,Ook die zaken tellen absoluut mee, alleen willen wij ze niet teveel op de voorgrond plaatsen. Onze focus ligt op een complete bestrijding van (probleem)onkruiden; dáár is het Conviso-systeem feitelijk voor in de markt gezet.
Nog een voordeel dat in de praktijk misschien wat minder leeft, maar wél genoemd mag worden, is de grote milieuwinst. Ten opzichte van het traditionele BOGT-systeem is de milieubelasting maar liefst 87 procent lager.’’
KWS heeft op dit moment alleen het ras Smart Liesa KWS op de Rassenlijst staan. Zit er – vanuit KWS - nog meer aan te komen?
,,Jazeker! Voor komend seizoen hebben vier nieuwe Smart-rassen beperkt beschikbaar. Deze staan nu nog onder nummer, maar krijgen volgend jaar – wanneer ze kandidaat staan voor opname op de Rassenlijst - de namen: Smart Blomma, Smart Jutta, Smart Justina en Smart Enissa. Smart Blomma is resistent tegen Rhizoctonia en aanvullend resistent tegen rhizomanie, Smart Jutta is resistent tegen Rhizoctonia, bietencystenaaltje en aanvullend resistent tegen rhizomanie. Smart Justine is alleen BCA-resistent en Smart Enissa alleen standaard rhizomanie-resistent. Voor alle vier geldt dat ze voor wat betreft de financiële opbrengst dicht bij de 100 zitten. Ten opzichte van de Smart Liesa schuiven we daarin dus weer een flink eind op.’’
Welke risico’s zitten er aan het Conviso-systeem?
,,Onze belangrijkste zorg zit op dit moment bij de nateelt; ofwel het gewas ná Conviso-bieten. We weten dat de twee werkzame stoffen in Conviso One best persistent zijn. Dat kan dus schade opleveren in de nateelt. Ons advies is daarom geen uien of wortelen na Conviso-bieten te telen. Aardappelen kan wel, maar dan moet er wel een goed kerende grondbewerking zijn uitgevoerd. Dat wil zeggen: voldoende diep ploegen; spitten werkt onvoldoende diep!
Een ander essentieel punt is het verwijderen van schieters. Laat je die staan - en ze vormen zaad – dat krijg je die in volgteelten (waarin ook veel ALS-remmers worden gebruikt, red.) vrijwel niet meer weg.
Verder is het belangrijk om regulier zaad en Conviso-zaad goed uit elkaar te houden. Wie beide systemen op zijn bedrijf inzet, moet tussendoor de zaadbakken van de zaaimachine en ook de tank van de veldspuit heel goed schoonmaken. Ook raden we een bufferstrook van enkele meters tussen reguliere en Conviso-bieten aan. Op die manier voorkom je dat bij een beetje drift een paar rijen regulieren bieten worden weggespoten.’’
Een belangrijke zorg rondom Conviso is resistentievorming tegen de twee werkzame stoffen, beide ALS-remmers. Hoe groot is dit risico?
,,Dat risico is en blijft reëel. In bijvoorbeeld Tsjechië, waar bijna 100 procent Conviso-bieten worden geteeld, zijn er al wat problemen met onkruidmutanten die niet of verminderd gevoelig zijn voor ALS-remmers. Dat moeten we hier hoe dan ook zien te voorkomen. De grootste risico’s zitten bij telers die – naast Conviso-bieten – ook maïs en granen in hun bouwplan hebben. In deze teelten worden ook veel ALS-remmers toegepast. Met name in maïs zijn er maar weinig alternatieven binnen de onkruidbestrijding. In de granen zijn die er wel, alleen zul je die dan wel bewust in moeten zetten. Dat soort zaken zullen allereerst de adviseurs, maar ook de telers, beter tussen de oren moeten krijgen.’’
De afgelopen jaren heeft Cosun Beet Company het Conviso-areaal gecontroleerd laten stijgen. Wat vinden jullie daarvan?
,,Tja, we zouden best meer willen leveren, maar respecteren het feit dan Cosun dit voorlopig goed wil monitoren. Als we op het enthousiasme van de telers afgaan, dan zit er nog een flinke stijging van het Conviso-areaal in het vat. Potentie voor Conviso-bieten is er dus nog meer genoeg.’’
Tot slot: is Conviso het onkruidbestrijdingssysteem van de toekomst?
,,Lastige vraag… Enerzijds zijn er volop groeimogelijkheden, maar tegelijkertijd zijn er ook de eerder genoemde zorgen rondom onder andere resistentievorming. Bovendien is het de vraag of de huidige werkzame stoffen – en dan met name fenmedifam - voor de langere termijn toegelaten blijven. Voorlopig is Conviso echter vooral een succesverhaal. Hopelijk kunnen we dat de komende jaren blijven zeggen.’’