Emissieroutes

Onderzoek studenten HAS green academy: verschil in emissieroutes noopt tot maatwerk

Om aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) te voldoen, is het belangrijk om inzicht te hebben in de herkomst en emissieroutes van residuen van gewasbeschermingsmiddelen (GBMs) in het oppervlaktewater. In opdracht van Bayer hebben studenten van de HAS green academy de herkomst en emissieroutes van GBMs in het oppervlaktewater van de ForwardFarm in Abbenes onderzocht.

Op de ForwardFarm ‘Het Groene Hart’ worden maandelijks 2 watermonsters genomen en geanalyseerd op aanwezigheid van GBMs. In dit onderzoek is gekeken naar de metingen sinds 2022. Eén monsters wordt aan het begin van de sloot en één monster wordt halverwege de sloot genomen, zodat de bijdrage van uitspoeling van het perceel kan worden vastgesteld. Op de ForwardFarm bevindt zich ook een camperplaats.

In dit onderzoek zijn 3 mogelijke herkomsten en 5 emissieroutes onderscheiden voor 4 verschillende werkzame stoffen. Deze stoffen zijn geselecteerd op basis van voorkomen en verschil in stofeigenschappen. Wat betreft herkomst is gekeken naar mogelijke bijdragen vanuit landbouw, industrie (niet agrarisch gebruik), de op het erf aanwezige septic tank en bijdragen van de camperplaats door bijvoorbeeld loslopende honden. Wat betreft emissieroutes is gekeken naar oppervlakkige afspoeling, uitspoeling door het perceel (inclusief drainage), erfemissie, drift en direct contact en nalevering uit slootsediment door kwelwater en historische belasting. De verschillende combinaties van herkomst en emissieroutes zijn beschreven in Tabel 1.

In het slootwater van de ForwardFarm werden 37 actieve stoffen gevonden waarvan er 20 op enig moment in de afgelopen 5 jaar door de boer zijn gebruikt en die zijn toegelaten. Van de overige 17 stoffen zijn er 10 landbouwkundig toegestaan en 7 waren vroeger maar nu niet meer toegestaan. Van de 37 actieve stoffen zijn er 3 stoffen die buiten de landbouw worden gebruikt (industriële toepassing). Er zijn geen normoverschrijdingen waargenomen.

Van alle gevonden stoffen zijn stofeigenschappen geanalyseerd waarmee een inschatting is gemaakt van herkomst en emissieroutes. Aangezien stofeigenschappen, zoals bodemabsorberende eigenschappen sterk verschillend zijn voor verschillende GBMs zijn ook emissieroutes verschillend. Onderstaande tabel laat de inschatting voor 4 verschillende stoffen zien.

Er is nog heel veel onbekend over herkomst en emissieroutes van GBMs naar het oppervlaktewater. Duidelijk is wel dat de gevonden stoffen niet 1:1 gerelateerd kunnen worden aan huidig (d.w.z. dit seizoen) en plaatsgebonden (d.w.z. het aangrenzende perceel) gebruik. Van veel stoffen kon geen uitspraak worden gedaan over waarschijnlijke herkomst en emissieroutes.

Dit onderzoek laat zien dat het niet mogelijk is om één uitspraak te doen over herkomst en emissieroutes van GBMs in het oppervlaktewater. Werkzame stoffen hebben verschillende emissieroutes en verschillende herkomst. Hierdoor is er niet één maatregel om de concentraties in het oppervlaktewater te verlagen, maar is een aanpak per GBM (groep) nodig.