'Een jaar zonder zuur bestaat niet; we moeten er daarom scherp op blijven'

Behalve op virussen, zijn ze ook behoorlijk scherp op Fusarium. ,,Een jaar zonder zuur bestaat niet; we moeten er daarom scherp op blijven'', zegt Jaap Bos.

Afb. 1: Marco, Gijs en Jaap Bos hebben samen een akkerbouw- en bloembollenbedrijf in Wieringerwerf (NH). Jaarlijks telen ze zo'n 13 hectare tulpen, deels op huurland. De belangrijkste soorten zijn First Class en Leen van der Mark. Daarnaast telen ze een handvol kleinere (en nieuwere) rassen. Ook broeien ze jaarlijks zo'n 5,5 miljoen bollen.

De akkerbouwgewassen op het bedrijf zijn: consumptie-aardappelen, suikerbieten, witlofpennen, wortels, graszaad en graan. Gijs houdt zich vooral bezig met de akkerbouwtak, Jaap en (zoon) Marco vooral met de bollenteelt.

We treffen Marco en Jaap Bos in een van de loodsen, samen met Nico van Langen van CAV Agrotheek. Ze bekijken een onlangs aangeschafte, tweedehands plantmachine die de komende weken achter de rupstrekker gemonteerd moet worden. De plantmachine – een oudje met minstens 25 jaar plantjaren in de benen – is een lichtgewicht en past daardoor goed binnen de filosofie van het bedrijf: met zo min mogelijk gewicht het land op. Marco erkent dat het wellicht makkelijker is om een standaardmachine aan te schaffen ,,Maar we hebben nu eenmaal zo onze eigen ideeën over hoe we bollen moeten planten. En ook niet onbelangrijk: we houden wel van een beetje sleutelen'', lacht hij.

Afb. 2: Marco en Jaap Bos bekijken samen met Nico van Langen van CAV Agrotheek een pas aangekochte partij bollen. ,,Ze zijn iets kaal, dus het is niet de allermooiste partij'', erkent Marco. ,,Maar om af te broeien voldoen ze prima.''

Zorgen over TVX en TBV

In de kantine van het bedrijf gaat het gesprek al gauw over op de virusbestrijding in tulpen en de uitdagingen die daarmee gepaard gaan. Marco vertelt dat het bedrijf de afgelopen jaren in een aantal partijen de nodige problemen heeft gehad met het TVX-virus. Door mogelijke bronnen van versmering aan te pakken en meer aandacht te schenken aan bedrijfshygiëne, zoals het stelselmatig ontsmetten van de sorteermachine en broeifust, zijn de problemen gelukkig fors minder geworden. ,,Hopelijk hebben we nu de goede lijn te pakken en houden we het onder controle. We zijn er hoe dan ook scherper door geworden'', aldus Marco.

Behalve TVX vraagt ook TBV om voortdurende scherpte een aandacht van de telers. Dit jaar lijkt dit virus vanwege het koelere weer, minder beregenen en een langere selectieperiode een minder prominente rol te gaan spelen dan in voorgaande jaren. Maar dat neemt volgens Nico van Langen niet weg dat het – over meerdere jaren gezien – een groeiend probleem is. ,,We moeten de komende jaren rekening houden met meer warme zomers en dus een hogere luisdruk. Bovendien zullen er minder middelen beschikbaar zijn om luis te bestrijden en komt door aanhoudende schaalvergroting het selectiewerk steeds meer onder druk te staan. Ik verwacht daarom meer problemen met virus.''

Door het wegvallen van luiswerende en luisdodende middelen – alsook de afnemende werkzaamheid van pyrethroïden, breekt Van Langen graag een lans voor het gebruik van minerale olie. ,,Ongeacht het weer werkt de toevoeging van olie altijd wel voor rond de 80 procent. Pyrethroïden halen dat percentage bij lange na niet. Je mag heel blij zijn als het voor 50 procent werkt; vaak is het minder. Zeker voor virusgevoelige soorten is het gebruik van olie in mijn ogen een must'', aldus Van Langen. De gebroeders Bos hebben tot dusver niet met minerale olie gewerkt en ze zijn er ook nog wat huiverig voor vanwege de verhalen over mogelijke opbrengstderving. Van Langen veegt deze verhalen echter resoluut van tafel. ,,De meerwaarde van olie is de afgelopen jaren in diverse onafhankelijke proeven heel duidelijk vastgesteld. En zelfs al zóu minerale olie een opbrengstderving van enkele procenten geven, dan nog wegen de voordelen van minder virusbesmetting daar ruimschoots tegenop.''

Afb. 3: Een handvol mooie bollen van het soort Marathon Champion, een roze tulp voor de vroegste bloei

'Minder zuur dan in andere jaren'

Na een tweede kop koffie verlegt het gesprek zich naar Fusarium. Jaap Bos verwacht dat de begindruk wel eens minder kan zijn dan in anderen jaren. ,,De oogstperiode is misschien wat aan de natte kant geweest, maar de temperatuur was toen gelukkig ook vrij laag. Bovendien was de grond dit jaar vrij zacht, waardoor er relatief weinig beschadiging is opgetreden. Ik verwacht daarom dat de hoeveelheid zuur mee zal vallen; in ieder geval onder het meerjarige gemiddelde.'' Marco vult aan dat ze dit jaar vrij 'zuinig' zijn geweest met drogen, maar dat dit vooralsnog niet terug te zien is in de hoeveelheid zuur. Niettemin blijven vader en zoon alert. ,,Een jaar zonder zuur bestaat niet. En: zuur planten is zuur oogsten'', zo weet Jaap in middels uit ervaring.

Voor de bolontsmetting past het bedrijf sinds vorig jaar de methode van Inflow schuimen toe. Daarvoor huren ze een machine van CAV Agrotheek – een van de bedrijven die deze methode de afgelopen jaren hebben vlotgetrokken en gepromoot. Hoewel Marco nog wat 'verbeterpuntjes' voor de machine aanstipt bij Van Langen, is hij zeer te spreken over deze manier van ontsmetten. ,,Inflow schuimen is net zo effectief als dompelen en douchen, alleen heb je vrijwel geen lekverliezen.Juist op het punt van emissie – en dan met name de piekbelastingen naar het oppervlaktewater – zullen we als sector nog veel scherper moeten worden. Nog veel te vaak zie ik kisten langs slootranden staan of veldspuiten tijdens regenbuien buiten staan. Willen we als sector bestaansrecht houden, dan moeten we naar nul emissie toe'', zo vindt Marco. Nico van Langen beaamt deze woorden volmondig en benadrukt dat verantwoordelijk gedrag ook bij kan dragen aan het behoud van middelen. ,,Erfafspoeling is veruit de grootste emissieroute. Door toepassing van Inflow schuimen kunnen we daar een enorme slag in slaan'', zo is zijn overtuiging.

Afb. 4: De gebroeders Bos planten met een trekker op rupsen. ,,Wij proberen zuinig te zijn op onze grond. Door met rupsen te werken,is de insporing door de jaren heen gewoon minder'', zegt Marco. Of dit op de langere termijn een positief effect heeft op opbrengst of kwaliteit, durft hij niet te zeggen. ,,We hebben gewoon een goed gevoel bij deze manier van werken. Daarom houden we er voorlopig aan vast.''

Middelenkeuze 'steeds makkelijker'

De middelenkeuze voor bolontsmetting wordt volgens Van Langen 'steeds makkelijker', omdat er steeds meer middelen wegvallen. ,,Dit najaar vervalt de toelating van het middel Topsin M® en volgend seizoen gaat ook Mirage® Elan eruit. Beide middelen worden nu veel gebruikt in het bad; daar moeten we slimme vervangers voor aanwijzen.'' Van Langen ziet daarbij een mooi rol weggelegd voor Rudis, ,,Een middel met een vergelijkbare werking als Mirage, maar vanwege zijn nieuwere formulering net een fractie beter'', zo stelt hij. Hoewel veel bedrijven uit voorzorg liefst een brede cocktail tegen Fusarium aanhouden, pleit Van Langen ervoor om toch ook goed af te stemmen per soort. ,,Bij sommige soorten ligt het accent helemaal op Fusarium, maar sommige ook op Rhizoctonia en andere ziekten. Daar moet je in mijn ogen ook de juiste middelen met toegevoegde waarde bij zoeken'', zo besluit hij.

Afb. 5

Meer informatie?

Bekijk ook onze gewaspagina 'Tijd voor Tulpen' voor een compleet overzicht van artikelen, aanbevelingen, producten en meer.

Klik op het onderstaand logo voor meer productinformatie en aanbevelingen, of neem contact op met uw lokale distributeur en/of adviseur:

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.    

^{Topsin M® is een geregistreerd handelsmerk van Certis Europe}

^{Mirage® Elan is een  geregistreerd handelsmerk van ADAMA}